گفتگوی صبح آمل با عمران محمودی تنها کشاورز نعناع کار آمل همه فصل کشت می کنم و مشکل فروش هم ندارم

قرار نیست فقط چشم به آسمان و مسئولین داشته باشیم باید از خودمان شروع کنیم بارها اعلام کردم علاقمندان بیایند من آموزش می دهم
حرف از رزق حلال که باشد، هنوز هم هستند مردانی که برای امرار معاش به مشاغل متعددی روی می‌آورند و سبزی فروشی آن هم با سختی فراوان یکی از این شغل‌هاست که برخی از قِبَلِ درآمد آن نان‌آور خانه و زندگی می شوند.روایت آنانی که با فروش سبزی، نان می‌خرند و سر سفره زندگی می برند.
طلب روزی حلال؛ بهترین عبادت
طلب و کسب روزی حلال نه تنها عبادت بلکه با فضیلت‌ترین آن به شمار آمده است. پیامبر گرامی اسلامی می‌فرماید: «العبادة سبعون جزء افضلها طلب الحلال؛ عبادت هفتاد جزء است و با فضیلت‌ترین جزء آن، تحصیل مال حلال است.» که با اندک تأملی به این نتیجه خواهیم رسید که طلب‌کننده روزی حلال در حقیقت به هدف خلقت تحقق می‌بخشد.
عصر یک روز بهاری و در هوای خنک اردیبهشتی که هوا بسیار لطیف و روح افزا بود راهی یکی از روستاهای بخش دشت سر به نام پاشاکلا شدیم تا گفت و گویی اختصاصی با تنها کشاورز نعناع کار آملی و یا شاید مازندرانی که با اراده قوی هم پای دیگران مشغول کسب رزق حلال است داشته باشیم. در حالی که مشغول کار است، سبزی ها را می چیند و دسته می کند، لحظه ای می ایستد و نفس تازه می کند یادش می آید کلی جعبه انتظارش را می کشد تا از گوشه زمین بیاورد و پر از سبزی کند و تا سر خیابان اصلی ببرد. حالا نوبت روشن کردن ماشین است قبل از روشن کردن ماشین یادش می آید به یکی از مشتری هایش زنگ بزند تا زودتر بیاید، کمی مانده تا برگردد. به ساعتش نگاه می اندازد وای که زمان زیادی تا غروب آفتاب ندارد. با چهره خندان کنارم می ایستد و می‌گوید: سه سال است که در فصل برداشت سبزی هر روز از روستا برای فروش سبزی‌هایم به شهر می‌آیم.
عمران محمودی هستم 46 ساله ساکن پاشاکلای بخش دشت سر شهرستان آمل متاهل و دارای دو فرزند می باشم. در همین روستا به دنیا آمدم و درس خواندم و دیپلم کشاورزی گرفتم و به کار کشاورزی و خدمت رسانی به مردم مشغول شدم. 16 سال برای مردم به عنوان عضو شورای اسلامی در جهت رفع مشکلات و آبادانی محل کار کردم و در این راه از هیچ کمکی دریغ نکردم. روستای پاشاکلا دشت سر با بیش از چهارصد خانوار هزار و چهارصد نفر جمعیت دارد که شغل اصلی ساکنینش کشاورزی است.
او می‌گوید: از بچگی به کشاورزی علاقمند بودم و پانزده سال پیش چون دیپلم کشاورزی داشتم در باغ حدود 400 متری به پرورش گل و گیاه پرداختم و بعد آن کار را گسترش و برنج و مرکبات کاشتم. از فروش سبزی درآمد خوبی عایدم می‌شد و همین که از پس زندگی و هزینه های جاری فرزندانم بر می آمدم راضی بودم. از طرفی قبلا دامدار بودم و از گاوهای شیری و گوشتی نگهداری و با فروش شیر و لبنیات زندگی را می گذراندم ولی از هشت سال پیش تاکنون قیمت شیر هیچ تغییری نکرد و به خاطر همین دخل و خرجها با هم جور در نمی آمد. بنابر این دامداری را رها و تصمیم گرفتم نعناع بکارم.
تصمیم سختی بود
کشاورز پاشاکلایی به گوشه ای از باغ که پسرکی مو فرفری مشغول بازی کردن بود اشاره می کند و می گوید؛ وقتی موضوع را با خانواده ام در میان گذاشتم هیچکس موافق نبود و می گفتند این سبزی بازار ندارد و به جایش برنج بکار، به تنهایی و با امید به خدا شروع کردم که همین پسرم همراه من به باغ می آمد و تنها مشوقم بود.
معمولاً در سرتاسر جهان کشت می‌شود
این سبزی فروش پرتلاش می‌گوید: برای ادمه کار و موفقیت آن باید تحقیق می کردم که نعناع به صرفه هست یا نه بنابراین شروع به مطالعه و جست و جو کردم و فهمیدم نعناع گیاهی است علفی و پایا با ریشه هوایی و ساقه‌های مستقیم و چهارگوش که از دو هزار سال قبل تا کنون از گونه های مختلف آن به عنوان ادویه و دارو و همچنین گیاه معطر و اشتها آور استفاده می شود. اما استفاده نعناع به ۲۵۰ سال قبل باز می گردد. ساقه‌های آن دو نوع خزنده و زیر زمینی می‌باشند و از میان ریشه‌ها، یک شاخه قائم و برگدار کوچک خارج می‌شود که برگ‌های آن متقابل، بیضی، نوک تیز، دندانه دار و کمی پوشیده از کرک بوده و از تمامی قسمت‌های آن بوی معطر و مطبوعی استشمام می‌شود و معمولاً در سرتاسر جهان کشت می‌شود، این گیاه حاصل تبدیل و ماندگاری بوته گیاه ریحان چند ساله می‌باشد و در نواحی شمال ایران و اطراف تهران به حالت وحشی و پرورشی و به تعداد زیاد در مجاور یکدیگر به نحوی مجتمع می‌رویند.
هشت خانوار مستقیم نان
می خورند
محمودی گفت؛ روزهای اول کار کردن در بازار خیلی سخت بود و می ترسیدم جواب ندهد ولی از بچگی یاد گرفته بودم خواستن توانستن است و الان به آن عادت کردم و تقریبا مشتری‌های ثابتی دارم و 25 سالی هست که به صورت خانگی در کار کشت و پرورش سبزی مثل کاهو، جعفری، گشنیز هستیم و در مغازه سبزی فروشی بازار عراقی به صورت عمده می فروشیم که به طور مستقیم هشت خانوار به وسیله این شغل نان می خورند و غیر مستقیم تعداد زیادی از سبزی فروشان سطح شهر از ما سبزی می خرند.
خاصیت دارویی فراوانی دارد
نعناع گذشته از اینکه سبزی خوشمزه ای هست خاصیت دارویی و درمانی دارد و به قول بقراط پدر علم طب در قرون وسطی از نعناع در معالجه بیماریها و برای التیام زخمها و درمان درد گزیدگی زنبور و سگ استفاده می شد. این را آقا عمران گفت و شروع کرد به شمردن خاصیتهایش برگ‌های خشک و نرم شده نعنا را برای خوشبو کردن ماست و دوغ و سرخ‌شده آن را در روغن که به نام نعنا داغ موسوم است برای خوشبو کردن برخی آش‌ها به کار می‌رود. طبع نعنا گرم و خشک است و برای سوء هاضمه می‌توان از عرق یا دمکرده آن بعد از غذا استفاده کرد. یک نوشیدنی خوب، سرد و مفید برای تابستان می‌باشد و برای این کار۱۰ گرم نعنا در یک لیتر آب جوشانیده و میل شود. برای تقویت اعصاب، نان و پنیر و نعنا بسیار مؤثر است. برای بواسیر نعنا را کوبیده و به صورت ضماد استفاده شود. جویدن برگ نعنا، در رفع سکسکه مؤثر است. نعنا برای تسکین درد گوش مؤثر است و در این مواقع باید نعنا را با کمی عسل مخلوط نموده و اطراف گوش و لاله گوش مالید.
همچنین اسانس نعناع خاصیت ضد باکتریایی دارد و در تهیه محلولهایی برای شستشوی دهان و گلو استفاده می شود و ضدخارش است و اسانس آن در صنایع غذایی، بهداشتی، آرایشی و شیرینی سازی، نوشابه سازی و صنایع ادویه ای مورد استفاده قرار می گیرد.
مشکل فروش نداریم
از مشکلات کار که می‌پرسی، نگاهی پر معنا می کند و می‌گوید: به نظر شما کدام کار بدون زحمت نتیجه می دهد جز اینکه نرفته برگردید که این روزها کم نیستند کشاورزانی که به دلایل مختلف شغل آبا و اجدادی شان را نیمه کاره رها کرده و مشغول به شغلی کاذب شدند. از آن طرف برای شروع یک کار تولیدی ابتدا باید بازار مصرف و فروش آن مشخص شود که خوشبختانه در مورد نعناع مشکل فروش نداریم و بخاطر نیاز منطقه و شهر آمل به راحتی محصولمان به فروش می رسد اما جعفری اینطور نبود و با کمترین قیمت فروخته می شد.
روزانه دو هزار دسته ریز می چینیم
وی ادامه می‌دهد: در این اوضاع که با مشکل کم آبی مواجهیم حدود یکسال است که کشت نعناع را در پنج هزار متر باغ که قبلا زیر کشت مرکبات بود شروع کردیم و چون تجربه ما کم بود و تا قلق کار دست ما بیاید طول کشید ولی شکر خدا با تلاش شبانه روزی و همت خانواده مشغولیم و تقریبا در قطعه های 30 در 40 متر حدود 2000 دسته ریز تولید و به بازار فرستاده می شود و در حال حاضر هم دسته ای 200 تومان به فروش می رسد و چهار صد هزار تومان در هر 120 متر درآمد دارد که بسیار به صرفه و اقتصادی است و در مجموع خدا را شکر که سلامتی داده و می‌توانم با تلاش خودم لقمه‌ای نان حلال در بیاورم و دستم جلوی خلق خدا دراز نباشد.
محمودی می‌گوید: دستانی را می‌بینی که دیگر لطافت یک دست را ندارد، آنقدر زبر و سفت و پینه بسته شده که بیشتر شبیه دستان یک کارگر زحمتکش است وقتی صبح زود بی خیال همه دلواپسی ها پا به زمین می گذارم سرمست از بوی نعناع محلی با نشاط خاصی کارم را شروع می کنم و امیدم فقط به اوستا کریم هست.
شرایط کشت
فصل بهار و تابستان به صورت عادی و در فضای باز و پاییز و زمستان با نایلون و به صورت سوله سرد و برای محافظت از سرما کشت و پرورش می یابد و شرایط نگهداری اش اینگونه است که در زمستان وجین کمتر و بهار که علفهای هرز خودرو رشد می کند بیشتر وجین می خواهد و برای وجین کمتر هر برداشتی که می کنیم ردیفی وجین می کنیم و نمی گذاریم که زیاد شود و بر ما غلبه پیدا کند اما آفت هایی چون حلزون و کرم سبز خوار سبزی نعناع را تهدید و برای پیشگیری از سموم استفاده می کنیم که خطر چندانی ندارد و برای مبارزه با حلزون سبوس و سوین و شکر را با هم مخلوط و طعمه مسموم درست و در باغ می ریزیم و چون روی گیاه نمی نشیند ضرری برای انسان ندارد. برای از بین بردن سموم از کودهای مایع ولی بیشتر از کود مرغی استفاده می کنیم.
همه فصل کشت و برداشت می شود
نعناع گیاهی است که نیاز به آب ندارد و در تمام فصول قابل کشت و برداشت است بر خلاف برنج که فقط سالی دو بار آنهم با مشقت فراوان و بدون بازار فروش است و بیشتر از هشت یا ده میلیون فروش ندارد اما این محصول درآمدش به گونه ای است که علاوه بر خودم چند خانوار دیگر هم بهره مند و از کنار آن نان می خورند و هر روز بازار دارد و درآمد سالانه آن به بیش از صد میلیون تومان است.
اخبار هواشناسی
محمودی می گوید؛ همانگونه که کشت نعناع خوب است و به صرفه، سختی هایی هم دارد که شامل نایلون و حوادث غیر مترقبه می شود که اینجا اعلان وضعیت هواشناسی بسیار به کار می آید و از طریق اخبار یا کانالهای مرتبط با وضعیت آب و هوایی آشنا و در هنگام طوفان و بارندگی مسائل ایمنی را رعایت می کنیم تا امکانات و تاسیسات ما از بین نرود.
نبود کارخانه سبزی خشک کن
کشاورز نعناع کار پاشاکلایی از نعناع به عنوان گیاهی ضد نفق معده یاد می کند که دارای ارزش غذایی فراوان است و متقاضییان زیادی دارد و گذشته از اینکه از آن عرق می گیرند به صورت سبزی خشک در فصول مختلف از آن استفاده می کنند اما جای تاسف و نگرانی است که سبزی منطقه ما پس از برداشت و بارگیری کامیون کامیون در نیشابور خشک می شود و بدتر اینکه در تبدیل مواد اولیه در دشت سر ما مشکل داریم در صورتی که اگر یک کارخانه سبزی خشک کن در سطح مازندران بود با حفظ سلسله مراتب و حذف دلال و واسطه سودش به مردم اینجا بر می گشت و از آن طرف هزینه های انتقال به وسیله کامیون هم به حداقل می رسید.
نبود بازار خوب برای سبزیکاری
منطقه دشت سر از گذشته مختص سبزیکاری بود و زمین های بلا استفاده وجود نداشت و در این زمینه از استعداد فراوانی برخوردار و همه زیر کشت جعفری بود. در اما الان بخاطر مشکلات موجود و نداشتن بازار خوب مردم رغبت نمی کنند که سبزی بکارند و وقتی کشاورز با کارخانه قرارداد می بندد اول مهر تا آخر آن قیمت ثابت می ماند و زمانی که ببینند تهران قیمت ندارد کارخانه هم زیر قیمتش می زند و کیلویی صد تا صد و پنجاه تومان می فروشد که به کشش آن نمی رسد از طرفی پول کارگری که کیلویی هفتاد تومان می گیرد و می چیند هم در نمی آید که در این موارد باید مدیریت شود.
سبزی کمیاب
دو نوع نعناع محلی و سِر سِری یا ساری داریم که با هم فرق می کنند، محلی برگش ریزتر است و سرسری برگش پهن تر، زیباتر و بازار پسند تر می باشد و اگر کودهای حیوانی و کمپوست بیشتری مصرف کنیم مانع یکسری آسیب های جبران ناپذیر به این گیاه و بالا رفتن مقاومت آن می شود. زمانی که بخواهیم محصول بیشتری بگیریم برگها ظریف تر و مصرف بیش از حد نهاده های شیمیایی تاثیر منفی بر روی آن دارد و مهم تر اینکه نعناع از جمله سبزیجاتی است که در گذشته بسیار کمیاب بود.
بیماریهای قارچی و «کفشدوزک کریپتولموس»
هر گونه بیماری قارچی روی سبزیجات با شیر ترش از بین می رود بدین صورت که شیر را ترش و با آب حل کرده سپس با سم پاش روی سبزی محلول پاشی کنیم که این راه حل ساده بسیار کارساز می باشد یا با « کفشدوزک کریپتولموس » که قاتل سفیدک و قارچ هاست هم می شود این کار را کرد.
مجوز
کشت نعناع در زمین به صورت سنتی و قدیمی می باشد و برای احداث گلخانه مکانیزه کشت نعناع نیاز به مجوز از سوی اداره جهاد کشاورزی است که درخواست را به آن اداره دادیم و همچنان منتظر جواب و آمدن بازرسین جهت بررسی می باشیم.
صادرات و برنامه ریزی
بحث صادرات انواع محصولات کشاورزی خصوصا سبزیجات مشکلات فراوانی داریم که اگر موضوع استاندارد سازی تولیدات را پیگیر باشیم و کشاورز و مسئولین به وظیفه خودشان آشنا باشند بازار روسیه و کشورهای استقلال یافته یک بازار وسیعی است که اگر مورد هدف قرار بدهیم و برنامه ریزی درست باشه بالاتر از نفت برای ما درآمد داشته باشد به شرط اینکه کشاورز هم بتواند محصول سالم تولید کند.
حمایت نمی شویم
انتظار ما از مسئولین این است که از کشاورز تولید کننده حمایت شود و تسهیلات و وام های بلاعوض یا کم بهره در اختیار آنها قرار گیرد نه اینکه جهت رفع تکلیف شانه از مسئولیت خالی کنند. کشاورز با کشت و پرورش محصول و با بکارگیری کارگران اشتغالزایی و در واقع باری از روی دوش جامعه بر می دارد. اگر دولت با کشاورز همراه و با برگزاری کلاسهای آموزشی محصول خوب و سالمی را در سفره خانوار ایرانی قرار دهد مطمئنا ما جوان بیکار نخواهیم داشت و مهاجرت هم از روستا به شهر صورت نمی گیرد الحمدالله ما از شغل خودمان راضی هستیم و امیدواریم رونق به روستا برگردد.
مروج
در روستا و از طریق شورا به محلی ها اعلام کردم هر کسانی که علاقمند به یادگیری و کشت سبزی باشند روش تولید را آموزش می دهم تا برای خود و خانواده اش کار کند و قرار نیست ما چشم به آسمان و مسئولین داشته باشیم بلکه کمی از خودمان شروع کنیم.
بستر
روستائیان محل زندگی و زمین که حکم مادر مهربان را برایشان دارد دوست دارند و هر کجا که بروند باز به اصل خویش باز می گردند و اگر بسترهای زندگی و کار برای آنها فراهم باشد با جان و دل برای پیشرفت و آبادانی آن
می کوشند.
در گذشته مسئولین یکسری اشتباهاتی داشتند و آن اینکه هر چیزی را به روستائیان می دادند تا مثلا بی نیاز باشند از جمله توزیع مرغ، تخم مرغ، پنیر، گوشت به نرخ دولتی که با این کار فرهنگ مصرف گرایی را بین مردم ترویج کردند و فرهنگ مصرف بر تولید غالب و همین سبب شد مردم تلاش برای تولید و فروش آن نداشته باشند و این آسیب جدی را به کشاورزی و دامداری ما وارد کرد.
در حین صحبت که بودیم چند مشتری آمد، از من عذرخواهی کرد و رفت تا به آنها برسد و باز هم بدون توجه به هیاهوی اطراف مشغول کارش شد.