زباله هاي پلاستيکي يکي ازمهم ترين معضلات شهري به حساب مي آيد و نظم و سلامت جامعه را به چالش مي کشد.
کمي با من قدم زنان به بيرون از شهر بياييد، به کوه ها و جنگل هاي نزديکمان، اولين چيزي که چشمانتان را خيره مي کند زيبايي طبيعت نيست بلکه وجود زباله ها، کيسه ها و ظرف هاي پلاستيکي که محيط را شبيه جنگل توليد زباله ساخته، تا يک فضاي سرسبز.کشور ما از جمله کشورهايي است که به دليل داشتن منابع نفتي و پتروشيمي، از مواد پلاستيکي و پليمري، بيش ازحد معمول استفاده مي کند که اين امر موجب زباله سازي مي شود. دامنه اين محصولات را وسايل هاي پيش پا افتاده روزمرگي ما تا وسايل هاي فوق پيش رفته و صنعتي در بر مي گيرد که استفاده از آنها طوري اعتيادآور شده که نمي توان بدون کاربرد روزانه ازآن سپري کرد. زباله هاي پلاستيکي يکي ازمهم ترين معضلات شهري به حساب مي آيد و نظم و سلامت جامعه را به چالش مي کشد. يکي از پرمصرف ترين اين زباله ها در زندگي ما کيسه هاي پلاستيکي است که به دليل مصرف روزانه عمومي از آن سريع تبديل به زباله مي شود.کيسه هاي پلاستيکي از ترکيب پليمري به نام پلي اتيلن سبک درست مي شود. اين ماده از ترکيب تعداد زيادي مولکول اتيلن تشکيل شده که به صورت زنجيره اي به اتم هاي کربن وصل مي شوند و به پلي اتيلن شاخه ايي موسوم هستند که چگالي آن ها نسبت به ساير پلي اتيلن کمتر است.
پلاستيک از مواد نفتي و پتروشيمي توليد مي شود که در شرايط تماس با مواد گرم و اسيدي ماده اي به نام مونومر (مولکول هاي کوچکي که تعدادي اتم را دريک رديف دربر مي گيرد) به وجود مي آيد که استفاده از اين مواد در لابه لاي مواد غذايي روزمره ما در طول دراز مدت ممکن است خطرناک باشد و موجب اختلالات گوارشي و بيماري هاي ريوي و مهم تر از همه سرطان شود.شايد ما از سر بي اطلاعي زباله ها را در محيط رها مي کنيم و مي گوييم زباله است ديگر… بايد دور ريخته شود يا در محيط… يا در سطل زباله… راستي زباله هاي جمع آوري شده چه مي شوند؟؟ بازيافت مي شوند؟ سوزانده مي شوند؟
ماشين هاي جمع آوري زباله از ساعت 8شب شروع به جمع آوري زباله ها مي کنند و به ايستگاه مياني واقع درروبروي جاده امامزاده عبدا… جنب شرکت کاله حوالي رودخانه که يک فضاي باز است تخليه مي کنند، زباله هاي تر و خشک توسط کارگران جدا سازي مي شود صبح روز بعد توسط کاميون هاي بارگيري به محل دفن زباله ها که امارت نام دارد (کيلومتر30جاده آمل به هراز) فرستاده و دفن مي شود. اين دفن به صورت سنتي انجام مي شود و آنگونه که بايد بازيافت و پردازش نمي شوند.
اين محل کوهي از زباله است و هوا و محيط بسيار آلوده اي دارد که به مرور حتي ديگر جايي براي دفن زباله در آنجا باقي نمي ماند.اين همه زباله هايي که بيرون شهر يکجا به چشم مي آيند منظره زيبايي ندارند، چگونه اين زباله ها يکجا جمع مي شوند؟ مسئولان جمع آوري زباله که آنها را در محيط بيرون از شهر رها نمي کنند؟
جمع آوري زباله تنها وظيفه شهرداري، فرمانداري و بخشداري نيست و با افرادي که با ماشين زباله ها را در محيط بيرون رها مي کنند برخورد جدي مي شود.
* براي تجزيه زباله هاي پلاستيکي چقدر زمان لازم است؟
براي تجزيه نايلون ها از100سال تا700سال زمان لازم است ولي براي تجزيه شيشه ها حتي زمان بيشتري صرف مي شود.زباله هاي رها شده در محيط با شرايط محيطي پيش رو وارد رودخانه ها، کانل ها و مسدود شدن مسير آبها و راکت ماندن آب و در نتيجه زاد و ولد حشرات در محيط و جذب آنها در زمين وخاک ها شده و وارد محيط زيست دريايي مي شود که به زنجيره غذايي جانوران و آبزيان و در آخر موجب مرگ و مير آنها مي شود.
*سوزاندن زباله ها باعث توليد اسيدکلريدريد، گازسمي ديوکسين و در نهايت آلودگي هوا مي شود، با اين حال چرا سوزاندن يکي از راه هاي از بين بردن زباله ها است؟
براي از بين بردن زباله ها هنوز راهي پيدا نشده که بي ضرر باشد سوزاندن زباله ها يکي از راه هاي از بين بردن زباله ها است و خطر آن کمتر از دفن کردن به روش سنتي است که متاسفانه ما هنوز دستگاه زباله سوز را در شهرمان نداريم.
فقط محيط زيست شامل تهديد اين خطرات نيست، استفاده روزمرگي ما از اين مواد پلاستيکي غيراستاندارد که هميشه و همه جا با ما هستند باعث به خطر انداختن سلامتي جبران ناپذيري مي شوند که شايد ما ذره اي اطلاعات در مورد آن نداشته باشيم.
*نايلون ها يکبار مصرف نيستند و دوباره مورد استفاده قرار مي گيرند
نانواي محلمان قبل تحويل دادن نان به مشتري پيشنهاد اينکه نايلون مي خواهند يا نه را مي دهد برايم سوال پيش آمد و پرسيدم؛ چرا به مردم چنين پيشنهادي مي دهيد که از نايلون استفاده کنند که در جواب گفت؛
چون کارشان راحت تر پيش مي رود و نان هم نرم مي ماند و خشک يا سفت نمي شود از آنطرف ماهم مبلغي جدا بابت آن مي گيريم و اين هم يک نوع کاسبي مي شود، در عوض اين نايلون ها يکبار مصرف نيستند و دوباره مورد استفاده قرار
مي گيرند.
استفاده از نايلون هاي پلاستيکي براي نان و يا هر مواد گرمي مناسب نيست و مصرف همان نان اختلالات گوارشي، ريوي و حتي سرطان را به همراه دارد.اين روزها دسترسي به رسانه ها و مرجع اطلاع رساني آسان است و اگر بگوييم که نمي دانيم دروغ است حتي وقت هايي پيش آمده که خود مشتري از ما درخواست نايلون مي کند، از طرفي بعضي از مشتري هاي ميانسال نيز با خود کيسه پارچه اي يا سبد نان به همراه دارند که مي دانند نايلون هاي پلاستيکي مضر است ولي تعدادي براي راحتي کارشان توجهي به اين مسائل ندارند.
*بد بهتر از بدتر است
سبزي فروش محله که به مشتري هاي خود نايلون هاي پلاستيکي بزرگ و ضخيم مي دهد به خبرنگار مي گويد؛ اين کار هم صرفه جويي در زباله سازي مي شود و هم مي توان از آن دوباره استفاده کرد.وي اعتقاد دارد که بد بهتر از بدتر است و هر روز با چشمان خود مي بيند جوي آب پيشت سرش پر از زباله هاي خشک و پلاستيکي است.
*چرا جلوي ضرر را نمي گيرند؟
معاون مدير فني سازمان پسماند شهرداري آمل، در پاسخ به اين سوال گفت: با توجه به آگاهي از خطرات استفاده از نايلون هاي پلاستيکي براي آموزش صحيح و يا حذف آن به يک همت عظيم ملي و رسانه اي نياز است و تنها به عهده سازمان پسماند نيست و بايد اقدامي اساسي صورت گيرد.
وجود سطل زباله هاي خشک و تر در خيابان ها و کوچه پس کوچه هاي شهر 20 ايستگاه تفکيک زباله هاي تر و خشک در سطح شهر آمل وجود دارد و در ازاي تحويل زباله هاي خشک و قابل بازيافت مواد شوينده مي دهند تا مردم نسبت به انجام اين کار جذب و تشويق شوند ولي با اين وجود هنوز افرادي هستند که مراتب را رعايت نمي کنند.
*بياييد خودمان اولين کساني باشيم که براي پيشگيري از اين خودکشي دسته جمعي اقدام کنيم
-در اين خصوص مواد غذايي مصرفي روزانه را در نايلون ها قرار ندهيم
– براي حمل ظرف غذا به بيرون و محيط کار از کيسه هاي پاکتي استفاده کنيم.
– وقتي به آشپز خانه ها براي سفارش غذا مي رويم ظرف غذا با خود به همراه ببريم
– وقتي به رستوران مي رويم ظرف کوچک غذا با خود به همرا داشته باشيم که درصورت اضافه ماندن غذا از ظروف يکبار مصرف براي حمل آن استفاده نکنيم.
– در صورت استفاده اجباري از نايلون هاي پلاستيکي حداقل از نايلون هاي بزرگتر و ضخيم ترکه چندبار مصرف هستند بجاي چند نايلون استفاده کنيم.
– ميوه ها، سبزيجات و انواع خوراکي ها در کيسه هاي پارچه اي سالم مي مانند و با رعايت بهداشت ضرري براي سلامتي ما ندارند، کيسه هاي پارچه اي و در ابعاد و رنگ هاي متنوع تهيه کنيم و براي حمل و نقل و نگهداري از مواد غذايي و حتي خوراکي هاي خشک به کار ببريم.
– براي خريدهاي کوچک و موادي که بسته بندي کامل دارند از فروشنده کيسه هاي پلاستيکي نخواهيم
– مواد غذايي گرم از جمله نان را به هيچ عنوان در کيسه هاي پلاستيکي قرار ندهيم.
– از استفاده ظروف پلاستيکي ارزان قيمت و بي کيفيت خودداري کنيم.
– براي راحتي خود در هنگام رفتن به مسافرت يا جنگل و کوه و دريا، از ظروف يکبار مصرف استفاده نکنيم مي توانيم از ظرف هاي خانگي خودمان استفاده کنيم.
– به کودکانمان آموزش هاي لازم براي درست استفاده کردن و زباله سازي کمتر بدهيم بياييد خودمان درس عبرتي براي ديگران باشيم يک آموزش خوب آموزنده خوب مي خواهد.
مهسا شعبانی
