برای درک بهتر این گزارش، خودتان را جای یک مغازه دار در خیابان هراز آمل قرار دهید، مجبور به پرداخت اجاره 8 میلیون تومانی هستید و با فروشنده ای که در مغازه دارید، باید ماهیانه 9 میلیون تومان پول، وجه رایج مملکت را کنار بگذارید، چک هایتان پاس نمی شود، از جیب می خورید و مشتری هم تنها جنس را قیمت می کند و فروش آنچنانی هم ندارید که شب با دلی قرص کرکره مغازه تان را پایین بکشید و آرام سر بالش بگذارین، در حین خواب هم باید به فکر چک های فردا باشید، اقتصادی که هیچ فرمولی نمی تواند آن را حل کند!
با همه این اوصاف، ناگهان شخصی جلوی مغازه شما بساطی پهن می کند، وسایل ارزان و زرق و ورق دار و چینی اش را به فروش می گذارد و کسانی که در آن خیابان قدم می زنند حواسشان به زمین پرت می شود و آنجاست که شما و ویترینی که میلیونی برای آن خرج کرده اید، فراموش می شوید و نادیده گرفته می شوید.
در آخر تصمیم می گیرید که به شخص مذکور تذکر دهید که بساط کاسبی شما موجب ضرر و زیان می شود که ناگهان شخص با پرخاشگری جواب شما را می دهد، حق هم دارد، وقتی از ساعت 5 عصر به بعد شهرداری ماموری ندارد که بساط دستفروشان را در قلب شهر و میدان هفده شهریور جمع آوری کند، چرا وی که در هراز و در فلان آفتاب بساط کرده ترسی داشته باشد!
البته وقتی “دستفروش” به زبان می اید، همه یادها سمت کوچه مخابرات و بازار پشت ساختمان پزشکان آمل می رود. وقتی به آنجا مراجعه کردم گویی مردم سال ها درد داشتند و کسی نبود که آنها حرف هایشان را برایش بگویند، چه می شود کرد که خبرنگار تنها قلم نوشتن دارد و بس!
گزارش را از کوچه مخابرات آمل و یکی از کسبه ها که از سال 1360 در بازار فعالیت داشت شروع کردم وی که معتقد بود دستفروشان غیرآملی و افغانی این کار را در آمل رواج دادند گفت: هر روز یک داستان جدید با دستفروشان داریم و به دلیل سد معبری که مشتریان آنها در جلوی مغازه می کند مانع از ورود مشتریان به داخل مغازه که منجر به دیده نشدن ویترین و اجناس ما می شود.
وی که درکیف و کفش فعالیت چند ساله دارد در این خصوص گفت: با یکی از دستفروشان که افغانی و کفش می فروخت درگیری و مشکلات بسیاری داشتم. وی ادامه داد: من در موقعیتی کیف و کفشی را 20 هزار تومان می فروشم که باید دارایی، عوراض، پول برق، آب و پول کارگر بدهم و آن شخص بدون هیچگونه دردسری هم قیمت با من و با سود به مراتب بیشتر در حال فروش جنس خود می باشد و این به دور از انصاف است!
م.گ معتقد بود که مردم نباید گول قیمت اجناس دسته چندم این دستفروشان را بخورند که تنها ظاهر خوب دارند و ادامه داد: اگر شما قصد عوض کردن یا پس دادن جنسی را داشته باشید، دستفروشان این کار را می کنند؟ مغازه دار در بدترین حالت بعد از 24 تا 48 ساعت به شما فرصت تعویض می دهد اما دستفروش هیچ خدمتی به مردم ارائه نمی دهد.
وی تاکید کرد: بیشترین ضرر و زیان در قبال فعالیت آنها مربوط به صنف لباس و کیف و کفش است و کاش دل کسی به حال این اصناف بسوزد.
این کسبه آملی با اشاره زد و خورد های فراوان میان آنها و دستفروشان، گفت: مقصر اصلی شهرداری است که از ساعت 5 هیچ ماموری در سطح شهر ندارد و در سال گذشته اهالی با جمع آوری مبلغی پول و دادن به مامور و مسئول ذی ربط، اقدامی انجام دادیم. وی در خصوص این پول توضیح داد و گفت: وقتی به شهرداری مراجعه کردیم اینگونه پاسخ دادند که ساعت کاری تا 5 الی 6 است و نمی توانیم از پس هزینه های اضافه کاری بربیاییم که ما این هزینه را متقبل شدیم
م.ه ادامه داد: در سالیان گذشته با وجود ماموری مانند آقای شیرامه و با قاطعیت ایشان دغدغه ما کاهش یافته بود اما با رفتن وی، مدت هاست امیدی به بهبود وضعیت نداریم و شب عید 95 هم نزدیک است و باید برای درگیری های مختلف با دست فروشان خود را آماده کنیم.
این کسبه املی با اشاره به دستفروشی که ماشین چند ده میلیون داشت، افزود: دستفروشی که شاید ده درصد من، جنس ندارد، را هر شب می دیدم که در نیمه شب سوار بر ماشین ریو خود می شد، من بعد از 30 سال فعالیت به این صورت ماشین نخریدم.
یکی دیگر از مشاغلی که ارتباط فراوان با دستفروشی پیدا کرده، شال فروشی است، به یاد دارم در جمع دوستانم دوستی گفت، روبری مغازه من شخصی بساط شال فروشی داشت و نزدیک به دو سال در این کار بود که بعد از این مدت برای خودش توانست مغازه ای اجاره کند و همچنان در دستفروشی ماند. با مراجعه به یکی از شال فروشی های کوچه مخابرات آمل، نظر وی را در خصوص دستفروشان جویا شدم که این بانوی آملی گفت: دستفروش حتما نیازمند است که به این کار روی آورده اما نباید کاسبی وی باعث ایجاد مشکل برای مغازه داری شود که باید در ابتدای هر ماه چندین میلیون پول اجاره و انواع و اقسام هزینه ها را بپردازد.
بعد از کمی گشت و گذار در بازار، توجهم را دستفروشان بسیاری که در پشت ساختمان پزشکان آمل بودند جلب کرد که یکی از کسبه در این خصوص گفت: در غروب که زمان فروش و رونق بازار در آن ساعات است دستفروشان افزایش می یابند.
وی ادامه داد: وقتی مردم سرشان پایین باشد و حواسشان به دستفروشان باشد، اجناس داخل مغازه را نمی بینند و چون مردم معتقدند بار دستفروش ارزان است وارد مغازه هم نمی شوند
وی افزود: از تمامی کسبه و مغازه داران نامه ای در خصوص جمع آوری و ساماندهی دست فروشان جمع آوری و به شهردار محترم جناب اقای امیرسلیمانی و شهرداری ارسال شد و ماموران به مدت یک ماه از ساعت 3 تا 6 غروب حضور فعال داشتند اما به محض رفتن آنها دوباره دست فروشی شروع می شد. وی گفت: وقتی به شهرداری و نزد مسئول ذی ربط مراجعه کردیم و این مشکل را گفتیم اینگونه جواب شنیدیم که شهرداری نمی تواند مامور را 24 ساعت موظف به نظارت کند، این مشکل شماست، حال می خواهید بجنگید یا دعوا کنید، ماشین پارک کنید یا به فرماندار بگویید، به شما مربوط است! البته نامه رونوشت به فرمانداری و نیروانتظامی نیز بود و تنها شهرداری پاسخگوی ما بود.
م.گ در ادامه گفت: اگر شما امروزه به دستفروشی بگویید که بساطت را جمع کن، وی جواب می دهد شهرداری که از ساعت 6 غروب مجاز کرده، شما کاسه داغ تر از آش نشو و همین موجب شده هر روز درگیری با دستفروشان دارم.
وی معتقد بود که اینگونه مسائل و مشکلات و بالا بودن اجاره باعث شده مغازه دار بعد از مدتی ورشکست می شود و شغل های مختلفی در یک مغازه شروع و به پایان می رسد و اگر کسی در این بازار مانده، با سیلی صورتش را سرخ می کند.
این مغازه دار آملی گفت: جنسی را من 35 هزار تومان با در نظر گرفتن تمامی موارد و دستفروش همان را چند قدم جلوتر به قیمت 30 هزار تومان می فروشد و من دغدغه مالیات و اجاره دارم و آن شخص دغدغه خاصی ندارد.
وی ادامه داد: وضعیت اقتصاد و بازار هم به گونه ای شده که گاها بازاریان مجبور به داشتن بساطی بالاتر از مغازه هستند تا مشتریان را به این گونه سمت خود جلب کنند
وی از دغدغه این روزهای کسبه داران گفت و تاکید کرد: در سه الی چهار روز پایانی سال در این منطقه چاقو کشی و دعوا و زد و خوردهای شدید خواهیم داشت.
این شهروند آملی گفت: در نزدیکی عید شهرداری مجوز کامل دستفروشی در این مان هارا گویا می دهد و از قائمشهر، بابل و دیگر شهرها در اینجا اقدام به دستفروشی می کنند.
نکته ی مهمی که در صحبت های یکی از کسبه ها بود وجود مغازه دارانی است که هم دستفروش و مغازه دارند که با کمی پرس و جو یکی از این کسبه را یافتم که وی در این خصوص گفت: یک فوق لیسانس و یک لیسانس و یک دانشجو در یک مغازه نمی توانند از پس هزینه های جاری آن بر بیاییم و مجبور می شویم در جلوی مغازه برای فروش بیشتر و دیده شدن بساطی پهن کنیم. وی با اینکه می دانست دستفروشی امر درست و مفید برای اقتصاد نیست اما ادامه داد: می دانیم کار درستی نیست اما آخر ماه هم باید اجاره 3 میلیونی مغازه و چک هارا هم در نظر داشته باشیم.
وی از دغدغه هایش در نزدیکی عید گفت و افزود: از دو الی سه هفته اینده در این منطقه کسی در مغازه نمی ماند و همه بساط پهن می کنند و دستفروشان حتی قسمتی از زمین های جلو مغازه را اجاره می کنند و اگر قیمت پیشنهادی مناسب باشد ان را قبول می کنند.
یکی دیگر از کسبه که 12 سال در آن منطقه مشغول به کاسبی است، به خبرنگار صبح امل گفت: دستفروش جنس را در پایین ترین کیفیت و بدون هیچگونه خدماتی به فرد می فروشد در صورتی که مغازه دار با پشتیبانی و با کیفیت به مراتب بیشتر آن جنس را به فروش می رساند.
میدان هفده شهریور از ساعت 5 الی 6 عصر مرکز تجمع دست فروشان بسیار می شود که اکثریت کفش فروش هستند که با مراجعه به یکی از این مغازه ها، ا.م در این خصوص گفت: از ساعت 5 که سر چراغی یک مغازه دار است، بساط دستفروشی در کنار مغازه شروع می شود. وی ادامه داد: دستفروش یعنی شخصی که وقتی ساعت به نصفه شب رسید و مغازه دار قصد بستن مغازه را دارد وی شروع به کار کند که این جای تاسف دارد.
البته گواه صحبت های وی در همان لحظه رخ می داد و دستفروشان در عصر در حال بساط وسایل خود از کفش تا عروسک در میدان اصلی شهر بودند.
یکی دیگر از مشاغلی که به تازگی در دستفروشی وارد شد فروش گل های ارزان است که با مراجعه به یکی از گل فروش ها در این خصوص جویا شدم که وی گفت: فرق گل هایی که یک دستفروش و مغازه دار می فروشد در اندازه گل و کیفیت است
وی ادامه داد: گاهی گل هایی که ما قصد دور ریختن آنها را داریم را از ما می گیرند و با کمی رسیدن به قیمت ارزان تر می فروشند که آن گل عمر طولانی نخواهد داشت.
در نزدیکی عید که مردم در فکر خرید آجیل و پسته هستند دستفروشانی هستند که با قیمتی پایین تر از مغازه دار قصد فروش دارند، به نزد یکی از مغازه داران در کوچه مخابرات آمل رفتم که چند سالی است در این صنف است و این سوال را پرسیدم که مگر یک آجیل فروش چه مقدار سود می کند که تفاوت قیمت باعث می شود بعضی از مردم سمت شما نیایند که وی در جواب گفت: در خشکبار تشخیص قیمت و مقایسه کیفیت جنس ها سخت است و پسته از 40 تا 60 هزار تومان به فروش می رسد که در نگاه اول فرق بین آنها مشخص نیست.
وی ادامه داد: برخی از این دستفروشان نیز اجناس سال گذشته خود را با ترکیب کردن با اجناس جدید به فروش می رسانند که در عین داشتن ظاهر خوب اما خوبی نداند.
این کاسب آملی گفت: دستفروش نیم تواند از مبدا که یک مغازه دار خرید می کند اقدام به خرده خریدی کند و در این حالت ها که مغازه داران آملی هستند خرید از شرکت ها بصورت تن می باشد
در پایان صبح امل امیدوار است تا این اقتصاد خاکستری کمتر در جامعه دیده شود و برجام تاثیری که مدنظر کارشناسان است را هرچه سریع تر در بازار فضای کسب و کار بگذارد گرچه برای ورود به هرکاری ابتدا باید خواست و جامعه امروزی از نبود تخصص در حال ضربه خوردن است
