در تقویم مناسبت های ملی، روز 25 فروردین به عنوان روز ملی منابع انسانی ، فرصتی ارزشمند برای بازاندیشی در جایگاه کلیدی سرمایه انسانی در نظام حکمرانی و ساز کارهای اجرایی کشور است.در عصر حاضر منابع انسانی نه تنها بعنوان یکی از عوامل تولید ، بلکه به مثابه سرمایه ای راهبردی در جهت تحقق اهداف توسعه ای ، ارتقا کیفیت حکمرانی، و توانمند سازی نهادهای عمومی تلقی میشود.
در دستگاه های اجرایی ، موفقیت یا شکست بسیاری از برنامه ها و سیاست ها در گرو نحوه مدیریت، هدایت و انگیزش منابع انسانی است .نیروهای انسانی توانمند ، خلاق و متعهد میتوانند موتور محرک اصلاحات اداری ، شفافیت، عدالت سازمانی و افزایش کارآمدی باشند.با این حال درک درست از انگیزه ها، استعدادها و ظرفیت های انسانی مستلزم نگاهی فراتر از رویکردهای سنتی منابع انسانی است.
یکی از مهم ترین عوامل موثر بر بهره وری نیروی انسانی، سطح انگیزش آنهاست.انگیزه ، نیروی درونی برای تلاش، وفاداری ، نوآوری و مسئولیت پذیری است.
سازمان هایی که فاقد نظام موثر انگیزشی هستند، حتی با برخورداری از بهترین منابع مالی و فناورانه دچار رکورد ، بی انگیزگی و افت بهره وری می شوند.انگیزش به ویژه در ساختارهای دولتی که ممکن است با بروکراسی فرایندهای طولانی و گاه ناکارآمدی مواجه باشند، اهمیتی دوچندان می یابد.در این راستا، طراحی نظام مشوق های مادی و غیر مادی، فرصت های ارتقا شغلی ، تقویت حس تعلق سازمانی و مشارکت در تصمیم گیری ها، از جمله مولفه هایی است که باید مورد توجه جدی مدیران قرار گیرد.
یکی از رویکردهای نوین در مدیریت منابع انسانی، طراحی زنجیره ای از تعاملات انگیزشی و مدیریتی است که در نهایت به رشد و پیشرفت سازمانی منجر می شود. این زنجیره شامل شناسایی استعدادها، پرورش و توانمندسازی آنها ، ایجاد فرصت های رشد و مسئولیت پذیری و نهایتا بکارگیری اثربخش این ظرفیت ها و اجرای سیاست ها و برنامه هاست.مدیران دستگاهای اجرایی، نقش کلیدی در طراحی این زنجیره دارند.شایسته سالاری ، شفافیت در فرایندهای جذب و ارتقاء ، ارتقاء سرمایه اجتماعی درون سازمانی و حمایت از نوآوری ، از ارکان این چرخه تحول ساز هستند.
یکی از غفلت های رایج در سازمان های دولتی ، بی توجهی به فرایند نظامند استعدادیابی و جانشین پروری است. استعدادهای درخشان در بدنه اجرایی ، به ویژه در سطوح میانی و کارشناسی ، اغلب در غیاب سیستم های هوشمند شناسایی و پرورش یا به حاشیه رانده می شوند یا به سایر بخش ها مهاجرت می کنند.ایجاد بانک اطلاعاتی استعدادها، تدوین مسیرهای رشد شغلی، طراحی برنامه های آموزش هدفمند، میتوانند زمینه ساز جهشی معنادار در کارآمدی نظام اداری کشور باشند.
در پایان اینکه ، گرامیداشت روز ملی منابع انسانی، تنها محدود به یک مناسبت تقویتی نیست .این روز نمادی است از یک حرکت ملی در جهت بازنگری در شیوه های مدیریت و منابع انسانی، بازتعریف نقش مدیران در انگیزش و توانمندسازی کارکنان و طراحی آینده ای مبتنی بر شایستگی ، نو آوری و عدالت سازمانی است.
دستگاههای اجرایی ، در صورتی می توانند به سازمان های پیشرو ، پاسخگو و مردمی تبدیل شوند، که سرمایه انسانی خود را نه به مثابه هزینه ، بلکه بعنوان فرصت و ثروت تلقی کنند.
دکتر مهران حسنی
