از معرفی ظرفیت ها تا جذب گردشگر، نمایشگاه بین المللی تهران در مسیر تحول صنعت گردشگری نمایشگاههای بین المللی گردشگری از جمله مهمترین رویدادهای صنعت گردشگری در جهان محسوب می شوند که نقش بسزایی در معرفی مقاصد جدید ، توسعه پایدار گردشگری و تقویت برندهای گردشگری ایفا می کنند . این نمایشگاه ها فرصت های بی نظیر برای بازیگران صنعت گردشگری فراهم می کنند تا بتوانند به شبکه سازی ، بازاریابی و تقویت بازار و ارتقای محصولات و خدمات خود بپردازند . در ادامه به اهداف ، اهمیت ، ضرورت و دستاوردهای این نمایشگاه خواهیم پرداخت .
برگزاری نمایشگاه های گردشگری دارای اهداف متعددی است که هم دولت ها و هم بخش خصوصی از آنها بهره مند می شوند . معرفی مقاصد جدید گردشگری یکی از این اهداف است در بسیاری از کشورها جاذبه های طبیعی ، فرهنگی و تاریخی بسیاری وجود دارند که هنوز در سطح بین المللی به خوبی شناخته نشده اند نمایشگاهای مزبور بستری را فراهم می کنند تا این مقاصد جدید از طریق بازاریابی مستقیم ، ارائه محتواهای تبلیغاتی ، نمایش فیلم های مستند و ارائه بسته های سفر به مخاطبان و بازدید کنندگان معرفی شوند .
از دیگر اهداف ، شبکه سازی بین المللی است ، چرا که صنعت گردشگری نیازمند همکاری های گسترده میان ذینفعان مختلف از جمله شرکت های مسافرتی و جهانگردی ، هتل ها و مراکز اقامتی ، راهنمایان گردشگری ، سرمایه گذاران و مقامات دولتی است . لذا نمایشگاهها فضایی را ایجاد می کنند که در آن این بازیگران بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و قراردادهای همکاری منعقد کنند .
برندسازی گردشگری یکی از مهمترین عواملی موفقیت در این صنعت است . کشورها با حضوری پررنگ ، هویت و تصویر مثبتی از مقاصد گردشگری خود را ارائه داده ، و این امر به افزایش آگاهی عمومی و اعتماد گردشگران به آن کشور یا منطقه منجر شده و فضایی را برای بازاریابی مستقیم فراهم می شود که در آن شرکت ها و مقاصد می توانند به طور مستقیم با گردشگران بالقوه ارتباط برقرار کرده و نظرات آن ها را دریافت کنند و خدمات خود را متناسب با نیازهای بازار هدف ارتقاء دهند . در ارتباط با اهمیت و جایگاه این نمایشگاه ها در دنیا نیز باید یادآور شد امروزه صنعت گردشگری یکی از مهمترین صنایع جهان است که تاثیر مستقیم بر رشداقتصادی کشورها داشته و نمایشگاهها نقش کلیدی در معرفی نوآوری ها ، فناوری های جدید و تغییرات بازار گردشگری ایفا می کنند .
موضوع دیگر ، نمایشگاهها فرصتی را برای کشورها فراهم می کنند ، تا روابط خود را در سطح بین المللی گسترش داده و با افزایش تعاملات بین المللی و دیپلماسی گردشگری ، بستری برای قراردادهای همکاری در زمینه های تسهیل ویزا ، پروازهای مستقیم توسعه زیرساخت ها و بازاریابی مشترک منجر شود .
از منظر دیگر گردشگری یکی از منابع مهم درآمد ارزی برای بسیاری از کشورهای برخوردار از جاذبه های گردشگری است . بنابراین حضور موثر در این نمایشگاه ها به افزایش تعداد گردشگران خارجی و در نتیجه افزایش درآمدهای ارزی کمک می کند . همچنین با تغییرات و تحولات سریعی که در حوزه نوآوری ها و فناوری ها در حوزه گردشگری در دنیا صورت می گیرد ، کشورها و شرکت های مختلف با معرفی آن ها و تبادل دانش منجر به بهبود خدمات گردشگری ، کاهش هزینه ها و افزایش تجربه گردشگران خواهند شد .
در زمینه ضرورت برگزاری نمایشگاههای بین المللی گردشگری نیز باید به نکاتی که بازار صنعت گردشگری دنیا را احاطه و فعالیت را در آن پیچیده کرد به موضوع افزایش رقابت پذیری در بازار جهانی گردشگری اشاره کرد . در نتیجه رشد روزافزون صنعت گردشگری کشور ها و مناطق مختلف برای جذب گردشگران مجاب به رقابت در این حوزه شدند . و نمایشگاه ها فرصتی را ایجاد می کنند که مقاصد مختلف بتوانند مزیت های رقابتی خود را به نمایش بگذارند و سهم بیشتری از بازار جهانی کسب کنند . همچنین امروزه گردشگران به دنبال تجربه های خاص و منحصر به فرد هستند این نمایشگاه ها بستری برای معرفی انواع جدیدی از فعالیت های گردشگری می باشد .
یکی دیگر از موضوعات مهم در نمایشگاه ها بحث گردشگری پایدار و مسولانه است که کشورها و سازمان های فعال در این حوزه راهکارها برای کاهش تاثیرات زیست محیطی گردشگری و افزایش مشارکت جوامع محلی را ارائه می دهند .
بنابراین دستاوردهای نمایشگاه های بین المللی در توسعه گردشگری و مقصدسازی سفرها امری بدیهی بوده و به ایجاد و معرفی مقاصد جدید ، تقویت مقاصد موجود ، جذب سرمایه گذاری و توسعه زیرساخت ها ، افزایش آگاهی عمومی و جذب گردشگران بین المللی و بهبود همکاری های بین المللی و توسعه گردشگری مشترک منجر خواهد شد .
با توجه به مواردی که در فوق به آن ها پرداخته شد هجدهمین نمایشگاه بین المللی گردشگری و صنایع وابسته تهران که برگزاری آن در تقویم رویدادهای سازمان جهانی گردشگری به ثبت رسیده است ، نشان دهنده اهمیت و جایگاه ویژه آن در صنعت گردشگری است . ( irantorismshow.com ) و به عنوان بزرگ ترین رویداد تخصصی در صنعت گردشگری ایران و با هدف توسعه و رونق صنعت گردشگری ، ایجاد فرصت های تجاری و معرفی ظرفیت های گردشگری کشور برگزار شد . و توانست با تجمیع و گردهم آوری ظرفیت های موثر در صنعت گردشگری و استفاده بهینه از منابع موجود ، ایجاد زمینه ها و بستر لازم برای حضور و مشارکت فعالان بخش خصوصی به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه گردشگری فراهم نموده و فرصتی برای معرفی جاذبه های طبیعی ، تاریخی و فرهنگی ایران با بازدیدکنندگان داخلی و خارجی و همچنین بستر تبادل اطلاعات ، تجربیات و دستاوردهای نوین را با به اشتراک گذاشتن بین فعالان گردشگری و تقویت همکاری های بین المللی را با برگزاری نشست ها با نمایندگان کشورها فراهم نماید .
از بعد گردشگری داخلی نیز هجدهمین نمایشگاه توانست به عنوان پل ارتباطی میان فعالان صنعت گردشگری ، دولت ، سرمایه گذاران و گردشگران عمل کرده و بر توسعه گردشگری داخلی استان ها و رشد بخش خصوصی تاثیر گذار باشد .
در نمایشگاه استان های کشور غرفه های مستقل داشتند که در ان ظرفیتها و جاذبه های گردشگری خود را اعم از طبیعی ، تاریخی و فرهنگی را به بازدید کنندگان ، شرکت های تورگردان ، مسافرتی و جهانگردی ، سرمایه گذاران و … معرفی ارائه کردند . تبلیغات و اطلاع رسانی درباره مقاصد داخلی توسط استان ها به افزایش آگاهی مردم و گردشگران نسبت به مقاصد کمتر شناخته شده و مسیرهای جدید گردشگری آشنا کرده و این امر منجر به افزایش سفرهای داخلی و رونق مقاصد محلی می شود . ضمن اینکه تورگردانان و شرکت های سیاحتی نیز می توانند بسته های جدید سفر برای مقاصد جدید و کمتر شناخته شده طراحی و با کمک جوامع اجرا نمایند .
نگارنده این یادداشت که خود در ایام برگزاری نمایشگاه در محل حضور داشته و غالب غرفه ها از جمله غرفه های استان ها را بازدید نموده ، شاهد رقابتی سالم میان استان ها برای جذب گردشگران و سرمایه گذاران بوده است . استان ها در این نمایشگاه تلاش نمودند تا با ارائه جذاب ترین بسته های گردشگری و تبلیغات خلاقانه توجه گردشگران و سرمایه گذاران را جلب کنند و حاصل این رقابت سالم باعث می شود که استان ها بر بهبود زیرساخت های گردشگری ، خدمات رفاهی ، اقامتگاه ها ، مراکز پذیرایی و عرضه غذا ، بازاریابی دیجیتال و … تمرکز بیشتری را معطوف کرده ضمن اینکه پروژه ها ، فرصت ها و بسته های سرمایه گذاری را به سرمایه گذاران داخلی و خارجی معرفی می نمودند .
ایجاد و توسعه همکاری بین استانی در گردشگری بین برخی از استانها و معرفی تورهای ترکیبی میان چند استان ، و نیز همکاری در معرفی مسیرهای جدید گردشگری و توسعه برندینگ مشترک میان استان ها از جمله فعالیت های استان ها در نمایشگاه بوده است . در زمینه نقش نمایشگاه در توسعه و تقویت بخش خصوصی در این نمایشگاه فرصت مناسبی برای شرکت های کوچک و متوسط گردشگری بخش خصوصی نیز فراهم آمده بود تا خود را به بازار بزرگ گردشگری معرفی و محصولات خود را ارائه نمایند . شرکت های نوپا ، شرکت های مسافرتی و گردشگری ، استارتاپ ها و کسب و کارهای خانوادگی و … از جمله آنها بودند . شرکت های فناوری محور در حوزه رزرو آنلاین ، گردشگری هوشمند ، بازاریابی دیجیتال ، اپلیکیشن های مدیریت سفر و … فرصت معرفی خود را در نمایشگاه پیدا کرده بودند .
با توجه به حضور شرکت مسافرتی و گردشگری داخلی و خارجی ، نمایشگاه فرصت های همکاری بین آنها را افزایش داده ، ضمن اینکه برگزاری کارگاه های آموزشی و نشست های تخصصی در موضوعات مختلف برای بخش خصوصی زمینه بهبود کیفیت خدمات و افزایش رضایت گردشگران را فراهم نمود . همچنین نمایشگاه با گردآوری رسته های مختلف صنعت گردشگری ، بستر مناسبی برای شبکه سازی میان مراکز اقامتی ، پذیرایی ، شرکت های سیاحتی ، راهنمایان گردشگری ، موسسات حمل و نقل و … را فراهم نمود .
در پایان سخن اینکه ، هجدهمین نمایشگاه بین المللی گردشگری و صنایع وابسته تهران با شعار (( گردشگری و صلح و رفع ایران هراسی )) برگزار شد . انتخاب این شعار نشان دهنده تمرکز بر دیپلماسی گردشگری توسعه تعاملات بین المللی و ارائه تصویر واقعی از ایران به جهانیان بود .
نمایشگاه در معرفی ایران به عنوان مقصدی صلح آمیز و امن ، فرصتی برای تعاملات مستقیم با سفرا ، مقامات کشورهای خارجی و شرکت های سیاحتی و تورگردانان را با حضور بیش از 30 کشور و نشست ها و ملاقات با آنها فراهم نمود . همچنین رسانه ها و خبرنگاران خارجی حاضر در نمایشگاه فرصت آشنایی مستقیم با ظرفیت های گردشگری ایران و واقعیت های آن را داشتند و با فرهنگ ، امنیت و مهمان نوازی ایرانیان آشنا شدند ، ضمن اینکه برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری اقوام مختلف ایرانی ، در حاشیه نمایشگاه تصویر مثبت و جذاب از تمدن ، فرهنگ و جاذبه های گردشگری ایران به نمایش گذاشت ، که به طور قطع در کاهش ایران هراسی تاثیر گذار بودند .
هجدهمین نمایشگاه گردشگری تهران گامی مثبت در راستای تحقق شعار ، گردشگری و صلح بود اما این هدف نیازمند تداوم تلاش ها و برنامه ریزی گسترده تر در رفع ایران هراسی و خنثی نمودن اخبار منفی رسانه های بیگانه است . بنابراین برای تقویت اثر گذاری نمایشگاه در آینده ، افزایش تبلیغات بین المللی و دیجیتال مارکتینگ برای معرفی گردشگری ایران ، برگزاری نشست های بیشتر با خبرنگاران و اینفلوئنسرهای گردشگری خارجی ، توسعه همکاری گردشگری با کشورهای اسلامی و کشورهای دارای پتانسیل بالا و … از جمله موضوعاتی است که به عنوان پیشنهاد در پایان یادداشت ارائه می شود .
دکتر مهران حسنی
دبیر و نائب رئیس انجمن گردشگری پایدار سبز مازندران
عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران
پژوهشگر حوزه گردشگری
