نمایشگاههای بین المللی گردشگری ، به ویژه در کشورهایی با پیشینه فرهنگی و تاریخی غنی مانند ایران نقش مهمی در ارائه تصویر واقعی از ملت ها و تقویت دیپلماسی عمومی ایفا می کنند . هجدهمین نمایشگاه بین المللی گردشگری تهران با هدف معرفی ظرفیت های فرهنگی ، تاریخی و طبیعی ایران ، در شرایطی برگزار می شود که فضای رسانه ای بین المللی به دلیل ایران هراسی تصویر تحریف شده ای از کشور ما ارائه می دهد . این نمایشگاه می تواند بستری برای مقابله با این تصویر سازی نادرست و بازسازی اعتماد جهانی باشد . شعار سال 2024 سازمان جهانی گردشگری با عنوان ، گردشگری و صلح ، فرصتی بی نظیر برای ایران فراهم می کند تا نقش خود را در تقویت صلح جهانی از طریق گردشگری به نمایش بگذارد . ارتباطات بین المللی ، که یکی از اهداف کلیدی نمایشگاه های گردشگری است ، می تواند از طریق تعاملات چند جانبه ، انعقاد توافق نامه ها و تبادل فرهنگی میان ملت ها تحقق یابد . نمایشگاه بین المللی گردشگری تهران ، با محوریت صلح و گردشگری ، می تواند الگویی از تعاملات مسالمت آمیز و همزیستی فرهنگی را به جهان ارائه دهد . با توجه به اینکه نمایشگاه فوق در ابتدای سال 2025 که شعار سال آن از سوی سازمان جهانی توریسم گردشگری و تحول پایدار ، تعیین شده است ، ذکر این نکته جهت یادآوری ضروریست ، اینکه شعارهایی که هر ساله توسط (UNWTO) تعیین می شوند ، اهداف و اولویت های کلیدی صنعت گردشگری در همان سال خاص را مشخص می کنند . این شعارها راهبردهایی را برای توسعه گردشگری پایدار ، افزایش اگاهی عمومی ، و تمرکز بر چالش های جهانی و منطقه ای ارائه می دهند . با این حال استفاده از این شعار ها و مفاهیم مرتبط با آنها محدود به همان سال نیست و می توان از آن ها در برنامه های اجرایی و عملیاتی سال های آینده نیز بهره برداری کرد . این موضوع دلایل متعدد و مختلفی دارد ، از جمله اینکه شعارهای ( UNWTO) اغلب بر موضوعاتی تمرکز دارند که نیازمند تلاش های پایدار و برنامه ریزی بلند مدت هستند . شعارهایی مانند گردشگری و توسعه روستایی یا گردشگری پایدار بیانگر چالش های است که به سرمایه گذاری ، همکاری های بین المللی و سیاست گذاری های بلند مدت نیاز دارند . بنابراین کشورهای عضو می توانند این شعارها را به عنوان چارچوبی برای هدایت برنامه های چندساله خود به کار گیرند . انعطاف پذیری در استفاده از شعارها ، دلیل دیگر است ، اینکه هر کشوری می تواند براساس نیازها و اولویت های خود از مفاهیم این شعارها در سال های آینده نیز بهره برداری کند . اگر شعاری مانند گردشگری و صلح در یک سال خاص مطرح شده است ، کشورها می توانند برای توسعه برنامه های دیپلماسی گردشگری و کاهش تنش های بین المللی همچنان از این شعار در سال های آینده الهام بگیرند . دیگر اینکه ، بسیاری از شعارهای UNWTO با اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد همسو هستند و از آنجائیکه این اهداف تا سال 2030 در اولویت جهانی قرار دارند ، لذا مفاهیم شعارهای UNWTO نیز قابلیت تداوم و بسط در برنامه های میان مدت و بلند مدت را دارند .
همچنین کشورها می توانند با استفاده از شعارهای گذشته در برنامه های اجرایی و عملیاتی نشان دهند که به موضوعات جهانی و چالش های مشترک متعهد هستند . این رویکرد می تواند باعث تقویت دیپلماسی گردشگری و بهبود روابط بین المللی شود .
بنابراین در شرایطی که فضای رسانه ای بین المللی تحت تاثیر ایران هراسی ، تصویر نادرستی از ایران به جهانیان ارائه می دهد ، شعار (( گردشگری و صلح )) می تواند به عنوان یک چارچوب برای تقویت تصویر صلح دوستانه و فرهنگ محور ایران استفاده شود . این شعار در قدرت گردشگری در ایجاد تعاملات انسانی ، کاهش سوء تفاهم ها و تقویت همزیستی میان ملت ها تاکید دارد . در نمایشگاه بین المللی تهران می توان با بهره گیری از این شعار ، تصویر واقع بینانه ای از امنیت ایران ارائه داد و بر مهمان نوازی و فرهنگ غنی ایران تاکید نمود ، که نمایانگر صلح طلبی ملت ایران است . همچنین به مقابله با تبلیغات منفی ایران هراسانه در فضای بین المللی پرداخته و اعتماد گردشگران خارجی را جلب کرد .
هجدهمین نمایشگاه بین المللی گردشگری تهران که اولین نمایشگاه در این سطح در دولت چهاردهم است در دهه سوم بهمن ماه سال جاری برگزار می شود با توجه به تاکیدات ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران و وزیر میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی در شروع کار دولت مبنی بر رفع ایران هراسی در نزد جهانیان این نمایشگاه بستری مناسب برای تقویت دیپلماسی عمومی و فرهنگی بوده و از شعار گردشگری و صلح می توان از ظرفیت نمایشگاه به عنوان سکویی برای تقویت ارتباطات بین المللی با میزبانی از نمایندگان کشور های مختلف و ارائه فرهنگ ایران به آنها ، سوء تفاهم های موجود را کاهش داد . و همچنین ابتکارات ایران در زمینه گردشگری پایدار ، تعاملات فرهنگی و همزیستی اقوام ایرانی را به عنوان دستاورد های صلح طلبانه ایران به نمایش گذاشت .
در مبحث رقع ایران هراسی باید روی این نکته مهم تمرکز کرد ، از آنجائیکه ایران هراسی عمدتا به واسطه تبلیغات منفی و روایت های تحریف شده از طریق رسانه های بین المللی ایجاد و تقویت می شود بنابراین می توان با استفاده از شعار گردشگری و صلح روایت متفاوتی از ایران به عنوان یک مقصد امن و صلح دوست ارائه داد ، از جمله با برگزاری تورهای رسانه ای برای خبرنگاران و بلاگرهای بین المللی که تجربه شخصی آنها می تواند در تغییر این تصویر موثر بوده ، و داستانهای موفق گردشگران خارجی که به ایران سفر کرده و بازدید داشتند ، به نمایش گذاشت .
با مواردی که توصیف آنها گذشت ، هجدهمین دوره برگزاری نمایشگاه تهران را به عنوان (( الگوی گردشگری صلح محور )) از طریق معرفی برنامه هایی که از تنوع فرهنگی و طبیعی ایران برای تقویت صلح و توسعه استفاده می شود و همزیستی اقوام و مذاهب و احترام به فرهنگ های مختلف در ایران به عنوان نمونه ای از تنوع و همزیستی صلح آمیز را به نمایش گذاشت . همچنین می توان بخش ویژه ای در نمایشگاه با محوریت گردشگری و صلح با غرفه هایی که داستانهای مرتبط با صلح ، همزیستی و تاریخچه تعاملات فرهنگی ایران و ایرانیان را به نمایش گذاشت ، ایجاد کرد .
استان مازندران با طبیعت زیبا فرهنگی غنی و تاریخچه ای طولانی از تعاملات انسانی یکی از قطب های اصلی گردشگری در ایران است .
غرفه استان مازندران در هجدهمین نمایشگاه بین المللی گردشگری تهران می تواند با بهره گیری از شعارگردشگری و صلح به عنوان بستری برای معرفی ظرفیت های استان و تقویت دیپلماسی عمومی عمل کند . این غرفه با طراحی جذاب ، محتوای فرهنگی و تاریخی و تاکید بر تعاملات صلح آمیز می تواند پیام صلح و دوستی مردم مازندران را به بازدیدکنندگان داخلی و خارجی منتقل کرده و تاثیر ماندگاری بر ذهنیت آنان بگذارد .
استان مازندران به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخی خود محل سکونت اقوام و گروه های متنوعی از مازندرانی ها ( طبری ها ) گیلک ها ، ترک ها ( آذری ها ) ، کرد ها ، بلوچ ها و … که همزیستی و تعامل میان آن ها به عنوان الگویی از همبستگی و صلح فرهنگی شناخته می شود . این تنوع قومی می تواند در راستای شعار گردشگری و صلح به عنوان یکی از نقاط قوت استان مطرح شود . همچنین این تنوع قومی به خوبی نشان دهنده قدرت گردشگری فرهنگی در تقویت ارتباطات انسانی و ترویج صلح و همزیستی می باشد .
دکتر مهران حسنی
دبیر و نائب رئیس انجمن گردشگری پایدار سبز مازندران
عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران
پژوهشگر حوزه گردشگری
