پیوند میان صنعت گردشگری و صنعت هتل داری یکی از مهمترین عامل توسعه گردشگری و ایجاد ارزش افزوده در اقتصاد کشورها محسوب می شود . این ارتباط تاثیرات گسترده ای بر توسعه کسب و کارهای هتلداری ، تاسیسات گردشگری و صنایع مرتبط دارد .
صنایع هتلداری و گردشگری رابطه ای تنگاتنگ با همدیگر دارند . چرا که گردشگری به عنوان محرک اصلی نیاز به اقامت ، تقاضای مستقیم برای خدمات هتلداری ایجاد می کند . در این راستا هتلداری به عنوان بخش زیربنایی و خدماتی گردشگری عمل می کند .
صنعت هتلداری به عنوان یکی از اجزای کلیدی زیرساخت های گردشگری عمل می کند . هتل ها و اقامتگاه ها نقش مهمی در جذب گردشگران داخلی و خارجی دارند . زیرا کیفیت ارائه خدمات وامکانات آن ها می تواند تجربه سفر را برای گردشگران بهبود بخشد یا کاهش دهد . همچنین وجود هتل ها با کیفیت های مختلف از لوکس تا اقتصادی گردشگران با سلیقه ها و بودجه های گوناگون را جذب می کند . قطعا یکی دیگر از زمینه ها این است که هتل ها می توانند فرهنگ و سبک زندگی محلی را از طریق معماری ، غذا و خدمات محلی به عنوان تجربه فرهنگی حاصل از اقامت به گردشگران معرفی کنند .
در زمینه تاثیر صنعت هتلداری در توسعه گردشگری ، از نقش اساسی آن در بهبود زیرساخت ها ، از ابعاد افزایش رقابت پذیری با هتل های مدرن و خدمات حرفه ای می توانند کشورها یا مناطق را در برابر رقبا متمایز کنند . و همچنین فرصت های شغلی گسترده ای در زمینه های مختلف مانند مدیریت ، خدمات مشتری ، آشپزی و نظافت ایجاد می کند و طبعا افزایش گردشگران به جذب سرمایه گذاری در حوزه ساخت و توسعه هتل ها و اقامتگاهها منجر خواهد شد .
در این بخش از نقش سایر تاسیسات گردشگری در تکمیل حرفه هتلداری نیز نباید غافل شد . دیگر تاسیسات گردشگری نیز وجود دارند که با هم افزایی آنها ، توسعه گردشگری سرعت بیشتری یافته و تجربه جامع برای گردشگران فرهم می کنند . از جمله مراکز عرضه غذا و رستوران ها بویژه با ارائه غذاهای محلی که بسیاری از گردشگران بدنبال تجربه غذاهای محلی هستند . مراکز خرید و تفریحی که با ارائه امکانات و خدمات متعدد تفریحی ، موجب می شوند که گردشگران به مدت طولانی در مقصد سفر باقی بمانند و موجب افزایش مدت اقامت در مقصد سفر می شوند .
ضمن اینکه در این مباحث نباید از نقش بسزایی حمل و نقل به عنوان یکی از عناصر اصلی گردشگری به سادگی عبور کرد ، دسترسی آسان به هتل ها و تاسیسات و مقاصد گردشگری از طریق زیرساخت های حمل و نقل ( زمینی ، هوایی ، دریایی ) حائز اهمیت بسیار است . و هماهنگی میان هتل ها و موسسات حمل و نقل در ارائه خدمات ترانسفر ، راحتی گردشگران را تضمین می کند . بخش دیگری که رونق صنعت هتلداری به طور مستقیم و غیر مستقیم تاثیر گذار خواهد بود ، اثر آن بر صنایع مرتبط از جمله صنایع دستی و تولیدات محلی است با افزایش گردشگران تقاضا برای خرید سوغات و صنایع دستی و تولیدات محلی افزایش می یابد و این امر باعث حمایت از تولیدکنندگان محلی می شود . همچنین با نیاز این صنعت به رزرو آنلاین ، ارائه تورهای مجازی و تبلیغات دیجیتال و باز خورد نظرات گردشگران باعث رشد فناوری های نوین خواهد شد . نکته دیگر در این زمینه این است که با گسترش هتل ها و تاسیسات گردشگری و بازسازی هتل های قدیمی ، به رونق صنعت ساخت و ساز و معماری کمک می کند .
در بعد دیگر که به ارتباط میان گردشگری و هتلداری باید با دقت بیشتری توجه و پرداخته شود ، این است که این دو رابطه ای تنگاتنگ با یکدیگر دارند . چرا که گردشگری به عنوان محرک اصلی نیاز به اقامت ، و تقاضای مستقیم برای خدمات هتلداری ایجاد می کند . لذا ، هتلداری به عنوان بخش زیر بنایی و خدماتی گردشگری عمل می کند . و تنوع خدمات در آنها بسته به نوع گردشگری تجاری ، تفریحی ، سلامت ، فرهنگی و … خدمات متنوعی خواهد بود .
یک اصل بدیهی که در بازار برای حفظ و ارتقاء کسب و کار وجود دارد ، نقشی است که مشتریان وفادار در این خصوص دارند . کیفیت ارائه خدمات در هتل ها و تجربه مثبتی که در اقامتگاهها توسط گردشگران و با درایت مدیران مراکز اقامتی ایجاد می شود ، گردشگران را ترغیب به بازگشت مجدد نموده و تاثیر مستقیمی به تبلیغات دهان به دهان به عنوان مراجع غیر رسمی که از آن در گردشگری الکترونیک نیز با عنوان بازاریابی ویروسی نام برده می شود ، خواهد داشت .
از دیگر تاثیری که صنعت هتلداری در توسعه گردشگری دارد ، می توان به این نکته مهم را به همه دست اندکاران و ذینفعان بالفعل و بالقوه توجه داد ، که هتلداری نه تنها به عنوان پشتیبان گردشگری عمل می کند . بلکه با ارائه خدماتی نوآورانه و هدفمند گردشگری را گسترش دهد ، با اصولی چون ایجاد اعتماد و اطمینان با بهره گیری از وجود برندهای معتبر هتلی در یک منطقه که احساس امنیت و راحتی را برای گردشگران ایجاد می کند و همچنین هتل هایی که خدمات بین المللی چندزبانه ، غذا های بین المللی و امکانات رفاهی ویژه ارائه می دهند ، جذب گردشگران خارجی را تسهیل می کنند .
به طور قطع در این زمینه ، هتل های سبز در عصر کنونی به عنوان هتل هایی که بر اصول پایداری محیط زیست تاکید دارند ، در بازار گردشگری رقابتی تر عمل می کنند و مورد استقبال گردشگران علاقمند به اکوتوریسم قرار می گیرند .
ارائه چارچوب علمی و راهکارهای نوین برای جذب گردشگران با مزیت رقابتی در صنعت هتلداری دیگر مبحث مهمی است که در این یادداشت به آن پرداخته خواهد شد .
صنعت هتلداری در بازار رقابتی امروزی با چالش های متعددی مواجه است . از جمله افزایش تقاضای گردشگران برای تجربه شخصی سازی شده ، رقابت فزاینده از سوی پلتفرم های اقامتگاه اشتراکی و تاثیرات اقتصادی و اجتماعی جهانی در شرایط کنونی ، رویکرد علمی با تمرکز بر نوآوری ، مزیت رقابتی و ارائه خدمات مشتری محور ، می تواند ، موفقیت پایدار را تضمین کند .
قطعا مازندران که به عنوان اولین انتخاب برای گردشگران در کشور محسوب می گردد ، با افزایش تعداد گردشگران ورودی به استان و تنوع نیازها و خواسته ها و تقاضاهای میلیون ها نفر که برای گذران اوقات فراغت این استان را برای استراحت جسمی و روحی خود انتخاب می کنند و غالب این گردشگران نیز بر خلاف دوره سنتی سفر که غالبا سفر سالانه شان یک بار در سال بوده ، ولی امروز بدلیل پیشرفت هایی که در زمینه های مختلف و از جمله بیشتر شدن اوقات فراغت و تغییر در سبک زندگی به میزان و تعداد سفرهای سالانه بویژه از استانهای همسایه و مرکز کشور که عمده جمعیت را در خود جای داده است ، افزوده شد .
لذا توجه به این چارچوب های علمی و راهکارهای نوینی که ابزارهایی برای مزیت رقابتی و سهم بری بیشتر از این بازار پویا و روبه رشد را به طور قطع در پی خواهد داشت نیازمند به اراده و سرمایه گذاری اولیه خواهد بود ، که تبعا بخشی از این موارد که نیازمند هزینه است در دراز مدت به عنوان یک منبع سرمایه گذاری محسوب خواهد شد . بنابراین نیازمند به اجرای این راهکارها و سایر طرق ابتکاری و خلاقانه بدلیل پویایی این صنعت خواهد بود .
در این خصوص و در زمینه مزیت هزینه ای مواردی چون ارائه خدمات با کیفیت با هزینه کمتر ( افزایش کارآیی عملیاتی ، استفاده از منابع انرژی پاک و کاهش هزینه های انرژی و بهره گیری از فناوری های مدیریت هوشمند مانند سامانه های مدیریت انرژی است .
همچنین ارائه تجربه های منحصر به فرد با توجه به نیاز ها و علایق گردشگران ، ادغام عناصر فرهنگی محلی در طراحی هتل ، غذاها و برنامه های سرگرمی و ایجاد پلتفرم های تعاملی برای رزرو ، پیشنهاد های ویژه و خدمات مجازی از جمله موارد مربوط به مزیت تمایزی در فعالیت های نوین صنعت هتلداری خواهد بود .
در قسمت مربوط به نوآوری در خدمات ، استفاده از فناوری های نوین ، واقعیت مجازی ( VR ) برای معرفی هتل ها و اتاق ها پیش از رزرو ، تجهیزات اتاق ها به ابزارهای هوشمند برای کنترل نور ، دما ، سایر امکانات و … مورد تاکید به عنوان امکاناتی که برای حوزه اقامت در گردشگری به مرحله ضرورت رسیده است .
اما اینکه با همه مواردیکه که در حوزه رقابتی و مزیت تمایزی و … پرداخته شد ، به رسالت صنعت هتلداری در بازار رقابتی هم باید پرداخته شود . در این بخش صنعت هتلداری وظایف گسترده ای در جذب و حفظ رضایت گردشگران از طریق ایجاد حس امنیت و راحتی آن ها و اقامت در محیطی امن و راحت ، ارائه خدمات منحصر به فرد و فراتر از انتظار گردشگران در راستای افزایش کیفیت تجربه آنها و نیز حمایت از جوامع محلی از طریق اشتغال زایی و مصرف محصولات محلی به منظور پایدار سازی اقتصاد اجتماعی را برعهده خواهد داشت .
همچنین با گسترده گی که به صورت آنلاین در حوزه فناوری نوین صورت می گیرد ، راهکارهای نوین و جدیدی برای جذب گردشگران وجود دارد ، که به تناسب توسط هتل ها و سایر تاسیسات گردشگری می توانند از آنها بهره گیری نمایند . بویژه استفاده از هوش مصنوعی برای تحلیل داده های گردشگران برای شناسایی الگوها و پیش بینی نیازهای آنان ، تورهای مجازی برای نشان دادن امکانات هتل و معرفی جاذبه های گردشگری و …
ایجاد تجربه های متمایز برای گردشگران از طریق برگزاری کارگاه های صنایع دستی ، کلاس های آشپزی غذاهای محلی یا تورهای فرهنگی ، ارائه خدمات اختصاصی برای خانواده ها ، زوج ها از مواردی است که در عین سادگی برای گردشگران جذاب خواهد بود .
از موضوعات بسیار مهم که در هر حوزه کاری دارای اهمیت است ، ولی در حوزه صنعت هتلداری به دلیل ویژگی خاص آن که انسان محور است و جامعه میزبان و مهمان تاثیر شگرفی بر یکدیگر دارند ، بازخورد رفتارها و فعالیت های جامعه میزبان در ارزیابی از خدمات عرضه شده از سوی جامعه میزبان ، با استفاده از تحلیل داده های گردشگران به هتل ها کمک می کند تا نیازها و ترجیحات گردشگران را بهتر درک کنند ، نقاط قوت و ضعف خدمات عرضه شده را شناسایی کرده و برنامه ریزی براساس تغییرات در تقاضای بازار و بررسی پیشنهاد ها براساس علاقمندی گردشگران صورت گرفته و تصمیم گیری لازم بعمل آید .
پایان سخن اینکه صنعت هتلداری در مازندران برای موفقیت در بازار رقابتی ، باید بر نوآوری ، ایجاد تجربه های متمایز و پایدار تمرکز کند . در مازندران بسیار محدود از هتل ها و مراکز اقامتی هستند که با توجه به پیشرفت سریع فن آوری های نوین از آنها برای توسعه خدمات بهره می گیرند . لذا هتلداری در استان برتر گردشگری با فاصله گرفتن از روش های سنتی و بهره گیری از فناوری های نوین ، توسعه خدمات و تقویت ارتباط با جوامع محلی ، می توانند تجربه ای فراموش نشدنی و به یاد ماندنی را برای گردشگران فراهم کنند و جایگاه خود را در بازار رقابتی تثبیت و ارتقاء دهند .
دکتر مهران حسنی
دبیر و نائب رئیس انجمن گردشگری پایدار سبز مازندران
عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران
پژوهشگر حوزه پژوهشی
