دکتر مهران حسنی
دبیر و نایب رئیس انجمن گردشگری پایدار سبز مازندران
عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران
پیچیدگی‌هایی که به مرور زمان بر زندگی ماشینی انسان سایه افکنده، او را درگیر مشکلات عدیده‌ای کرده و تندرستی‌اش را نیز در معرض خطر جدی قرار داده و برای بسیاری از افراد گریزی جز تغییر و تجدید نظر در سبک زندگی نگذاشته است. لذا، ورزش، سرگرمی و تفریح را برای حفظ سلامت جسم و روح جزو برنامه‌های اساسی زندگی خود قرار داده و از هر فرصتی که در این‌باره پیش آید، حداکثر بهره را می‌برند.
به اعتقاد کارشناسان گردشگری، بخش عمده‌ای از این صنعت را گردشگری ورزشی به خود اختصاص داده و دانشنامه ویکی پدیا آن‌دسته از سفرهایی که شخص باهدف تماشا یا شرکت در یک مسابقه یا رویداد ورزشی عازم میشود را گردشکری ورزشی تعریف کرده است.
برای توسعه گردشگری ورزشی همانند دیگرموضوعات و بخش‌های توسعه‌ای، نیازمند استراتژی‌هایی‌ست که نقشه راه توسعه و دستیابی به اهداف را ترسیم کند که می‌توان به ارائه خدمات، امکانات و تسهیلات، ایجاد فضاهای متمایز، بازاریابی و تبلیغات، جذب سرمایه و توسعه زیرساختها، برگزاری رویدادها درسطوح مختلف و…، اشاره کرد. بنابراین باتوجه به اینکه به تعداد انگیزه‌هایی که می‌تواند عامل و محرک سفر انسانها را رقم بزند، می‌توان گونه‌های مختلف گردشگری را متصور بود. از‌اینرو مبالغه نیست در وصف صنعت گردشگری، آن‌را پویا و پربازده با‌ظرفیت رشد انفجاری توصیف کرده، و گردشگری ورزشی را از جمله انواع بزرگ و بااتکاء قوی و مستحکم با سهم‌بری بسیار بالا بخاطر تنوعی که از آن برخوردار است، کنیم.
این تنوع شامل رویدادهای ورزشی‌ست که باهدف تماشا یا شرکت در رخدادهای ورزشی بزرگ چون بازی‌های المپیک، پاراالمپیک و جام جهانی فوتبال و یا گردشگری ورزشی فعال که باهدف شرکت در یک مسابقه ورزشی صورت می‌گیرد و نیز گردشگری ورزشی نوستالژیک که به قصد بازدید از جاذبه‌ها و موزه‌های ورزشی و دیدار و ملاقات با قهرمانان و پیشکسوتان انجام میشود.
بنابراین جابه جایی جمع کثیری از انسانها از محل اقامت‌شان به مکان و مقاصدی که می‌تواند نتیجه ایجاد تقاضای هر یک از موارد فوق در انسان باشد، خود بیانگر ارتباط عمیق بین گردشگری و ورزش با‌وجوه اشتراک جنبه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و دیپلماسی عمومی‌ست که بستر صلح و دوستی بین ملت‌ها را فراهم می‌کند، باشد.
لذا توفیق و موفقیت در این امر مهم، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و تمرکز جدی بر فرایند آن و مهمتر از همه قرار گرفتن در اولویت کاری و برنامه‌های دولت، مسوولین و متولیان ذیربط هر دو بخش با‌رویکرد تعاملی، هم‌افزایی و هم‌پوشانی در فعالیت‌ها باهدف ایجاد زنجیره ارزش خدمات گردشگری ورزشی و تهیه بسته‌های قابل ارائه برای سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی به منظور تحقق استراتژی‌های ذکر شده است که به طور قطع در ایجاد آن، وزارتین میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، ورزش و جوانان و کمیته ملی المپیک درسطح ملی و ادارت کل تابعه آنها در استانها با‌مدیریت استانداری و همکاری سایر دستگاههای مرتبط نقش بارزی خواهند داشت.
همان‌گونه که ذکر شد، گردشگری ورزشی باتوجه به تنوع و فراوانی انگیزه‌ها و فعالیت‌های افراد، سهم عمده‌ای از تعداد گردشگران را به خود اختصاص می‌دهد. از دیگر مزایای حضور این نوع گردشگران در استفاده از مراکز مختلف اقامتی و پذیرایی براساس علایق، حمل و نقل و جابه جایی از طرق زمینی، ریلی، دریایی و هوایی و نیز تردد درون شهری، تهیه انواع سوغات بویژه صنایع دستی بومی و محلی و سایر صنوف عرضه‌کننده خدمات و کالا براساس نیاز و تقاضا و بازدید از اماکن فرهنگی، تاریخی، مذهبی، سرگرمی، تفریحی و سایر جاذبه‌های گردشگری منطقه است. مواردی که می‌توانند موثرترین ابزار در معرفی و شناخت توانمندی‌های مقاصد سفر، در صورت ارائه دقیق و شناساندن خدمات با‌کیفیت، علاوه بر بوجود آمدن زمینۀ سفر، در دیدار مجدد آنها از مقاصد سفر، از جنبه بازاریابی نیز به عنوان مراجع غیر رسمی، مروجان بسیار مناسب و موثری در تبلیغ به اصطلاح دهان به دهان و در فضای مجازی نیز از تبلیغ‌کنندگان موثر خواهند بود، که این مراجع غیر رسمی در بازاریابی دارای جایگاه ویژه‌ای از جنبه اعتمادسازی و متقاعد‌کردن مصرف‌کنندگان بالقوه برخوردارند.
توجه به ویژگی‌های جغرافیایی و اقلیمی مازندران، با‌نماد سرزمین شگفتی‌ها و دیار چهار فصل، پتانسیل‌های لازم برای تبدیل شدن به قطب گردشگری ورزشی در کنار سایر توانمندی‌ها، چه به لحاظ تفریحی و تفننی و چه از بُعد حرفه‌ای اعم از برگزاری دوره‌های آموزشی، اردوهای ورزشی، برگزاری مسابقات و رویدادهای ورزشی مکمل بافت طبیعی خدادادی و اکوسیستم‌های مختلف از جمله کوه دماوند مظهر صلابت و ایستادگی ایرانیان، علم‌کوه زیبا و باطراوت و رشته جبال البرز برای کوهنوردی و صخره‌نوردی، تورهای پیاده‌روی و…، دریا و سواحل برای ورزش‌های دریایی و ساحلی، رودخانه‌ها برای رفتینگ، رودخانه‌نوردی، آب‌بندانها و پشت سدها برای ورزش‌های آبی نظیر اسکی روی آب، جنگل‌های منحصر‌به‌فرد هیرکانی در دنیا جهت جنگل‌نوردی، پیاده‌روی و طبیعت‌گردی و…، است.
البته این مزایا با ایجاد اکو‌کمپ‌های موقت و دائمی با رعایت همه ملاحظات زیست‌محیطی و منابع طبیعی و…، بسیاری از ظرفیت‌های جذاب و مستعدی که با دوراندیشی ذکر شده محیط‌‌زیستی و منابع طبیعی با رویکرد تعاملی هر دو بخش در رفع موانع و ارائه راهکارها و اراده بر ایجاد و اجرا و احیاء گردشگری ورزشی در مازندرانِ پرظرفیت موثر خواهد بود.
نتیجۀ آنچه ذکر آن در خصوص منابع موجود و در اختیار استان برای گردشگری ورزشی رفت را می‌توان با اراده‌ای جدی، اولویت کاری دستگاههای مربوطه و سایر مراکز ذی‌مدخل، مدیریت هدفمند و برنامه‌ریزی شده، به عنوان یک پروژه ملی بانگاه متحول‌گرایانۀ سیاست دولت چهاردهم محسوب نمود که بامحوریت تعامل سازنده، هم‌افزایی و هم‌گرایی و دوری جستن از بخشی‌نگری، استفاده از توان فکری، مادی و معنوی همه متولیان و نمایندگان مردم شریف مازندران در مجلس شورای اسلامی، سازمان های مردم نهاد،امری ناممکن و دور از دسترس نیست و با توجه به اینکه مازندران از عنوان مقصد اول سفر هم‌وطنان سراسر کشور برخوردار است و در طول سال و با این حجم از گردشگر، خود، ایرانی کوچک از ایران بزرگ است که منافع آن از همه منابع و محصولات گردشگری به همه مردم ایران خواهد رسید. در پایان یادآور می‌شوم که به این عبارت اعتقاد راسخ داشته باشیم:
همه جای ایران سرای من است.
به امید روزهای روشن
1403/07/14
