پنج شنبه آخر هفته است، شايد آخرين روز عمر خيلي ها اما چقدر براي رفتن آمادگي داريم. اينجا حال و هوايي متفاوت دارد. با مغازه‌هاي لوکسي که هرروز چشم ما به آنها مي‌افتد فرق مي‌کند. اينجا مغازه اي است با سنگ قبرهاي زيادي که در انتظار صاحبان خود هستند! فضاي مغازه زيادي سنگين و غمگين است… به قول صاحب آنجا «برخي کارها دستگاه غم و اندوه هست و هيچ جوري هم نمي‌توان آنها را شاد نشان داد! اما براي کنارآمدن با چنين مشاغلي فقط بايد يک دل سير ايمان و پشتوانه داشته باشي. به شب‌هاي سرد و زمستاني پر‌برف اينجا فکر مي‌کنم و به وهم و سکوت قبرستان که در نيمه‌هاي شب مي‌تواند هر لحظه دل آدم را بترکاند. اميدوارم بعد از خواندن، خيلي از ما به اين نتيجه برسيم که برخي‌ها چقدر نان شان حلال است. همه تو راسته سنگ قبر فروشهاي امامزاده عبدا… که فاصله اندکي هم از آن دارد، آقا مهدي را مي شناسند. موهاي سرش در اثر پودر تراشه هاي سنگ، سپيد شده و سنش بالاتر از انچه هست نشان داده مي شود. با ديدنم شايد فکر کرد براي سفارش سنگ قبر رفتم ولي هدفم چيز ديگري بود.
مهدي اکبري هستم 33 ساله متولد روستاي ترک کلاي شهرستان آمل. تحصيلات ابتدايي تا سوم متوسطه را در مدرسه ترک کلا و درازون خواندم و ده سالي براي کار کردن به شهر آمدم و پنج سال هم هست که در شهر زندگي مي کنم.
برادرم به من انگيزه داد
سال 1385 و در سن 22 سالگي شروع به اين کار کردم بدين صورت که در دوران ابتدايي در رشته خط و هنر کار مي کردم و بعد از خدمت سربازي در کنکور سراسري امتحان دادم و قبول نشدم و از آنجائيکه داداشم نيز سنگتراش بود و من هم علاقه زيادي به سنگتراشي داشتم، از روستا به شهر آمدم و به اين حرفه روي آوردم و در واقع ابتدا شغل و بعد علاقه ايجاد شد.
نوع سنگ
آقا مهدي با چنان هيجاني درباره اش حرف مي زند که نگو سنگهاي نطنز اصفهان، برزيلي و هرات افغانستان بيشترين کاربرد را دارند و در اين ميان سنگ نطنز اصفهان بيشترين متقاضي را دارد و اين بدان علت است که سنگ سفيد هرات سنگ خوبي است ولي به درد مناطق رطوبتي مثل مازندران و گيلان نمي خورد و جواب نمي دهد، سنگ هاي برزيلي هم بخاطر اينکه حدود 15درصد رنگ پراني دارند که با توجه به اين آمار و تحقيقات به عمل آمده سنگ هاي نطنز اصفهان چون از دل کوه در مي آيند، رنگ شان ثابت و استحکام خوبي دارند.
ارزان تر ين
سنگهاي کريستال ارزانترين نوع مي باشد و در حال حاضر گرانترين سنگ مرمر هرات مي باشد و بستگي به ضخامت دارد. گاهي وقتها سنگ هاي برزيلي قطورترند و قيمت شان بالاتر مي رود ولي مي توان گفت سنگهاي هرات بالاترين و گرانترين قيمت را دارد.
مشتري سنگ هرات کمتر است چرا که هم قيمتش بالاتر و رنگش هم سفيد است و خريداران هم طالب سنگ مشکي هستند.
سنگ قبر در قديم
قديما با سنگهاي گرانيت نمي توانستند کار کنند و با دستگاه فريز انگشتي کار مي کردند ولي 30 سال پيش سنگهاي کريستال و لايبيت را با چکش و قلم کار مي کردند که مطمئنا زمان بيشتري چيزي حدود چهار روز طول مي کشيد که در حال حاضر اگر بخواهيم روي سنگ مشکي گرانيت وقت بگذاريم، مفيد يک روز کار مي برد.
عمليات روي سنگ قبر
اول اسم‌ها و خطوط را با يک ماژيک نوک پهن رسم مي‌کنم، سپس به وسيله يک نوع فرز، خطوط را گود و بعد عکس فرد را بر روي سنگ حک مي‌کنم به اين صورت که اول عکس مورد نظر را روي سنگ مي‌چسبانم و با يک نوع دريل عکس را دور‌گيري و بعد از آن عکس را برداشته و با توجه به نقاط روشن و تيره عکس آن را روي سنگ رسم مي‌کنم.
عکس
يک سري از عکس ها را روي سنگ قبر حک مي شوند سري بعدي سنگ هاي سراميک رنگي هستند که کار تبريز است و ما عکس را برايشان ايميل مي کنيم و آنها هم چاپ و براي ما مي فرستند و ما آن را نصب مي کنيم که مطمئنا عکسي که با ليزر زده مي شود، هزينه اش هم بيشتر است.
سنگ قبر بدون عکس
قيمت سنگ ها بستگي به نوع و جنس آنها از 300 هزار شروع و به 5 ميليون هم مي رسد.
گرانترين سنگ قبر
گرانترين سنگ قبر در اين منطقه(امامزاده عبدا… ) چيزي حدود 1 ميليون و پانصد هزار تومان در مي آيد ولي مشتري هايي نيز از شهرستان نور داريم که پول بيشتري براي خريد سنگ قبر مي دهند و به ندرت سنگهايي با قيمت 5 ميليون مي خرند.
حکاکان آملي
در شهرستان آمل حدود 20 سنگتراش و حکاک کار مي کنند که قديمي ترين آنها استاد محمود رحماني است که در حال حاضر دست به دستگاه نمي شوند و اتحاديه ما هم زير نظر اتحاديه تابلوسازان است که متاسفانه هيچگونه امکاناتي را در اختيار اعضاي خود قرار نمي دهد.
روزي چند ساعت
کار کردن ما در طول روز بستگي به تراکم کار آن ماه دارد و مفيدش روزي چهار ساعت کار مي کنيم.
شلوغي کار
اواخر بهار و اوايل تابستان کمي کارمان رکود دارد و اين هم به علت شروع کار کشاورزي است ولي از برج 5 تا 12 خيلي خوب است. قبل ماه هاي محرم و رمضان و تقريبا ده روز مانده به اين ماه ها صاحبان متوفيان سنگ قبر بستگان شان را سفارش مي دهند.
براي خيلي ها سنگ قبر ساختم
يادم نمي آيد ولي فکر مي کنم براي 1500 نفر سنگ قبر ساختم.
نشد کسي بخاطر شغلم اذيتم کند
تا حالا پيش نيامده ولي به حالت شوخي چرا دوستانم به من مي گويند که عجب شغلي داري سود خوبي از راه ساخت سنگ قبر به دست مي آوري.
اگر ورق برگردد سنگ تراش نمي شوم
نمي شود گفت از اول چه شغلي را دوست داشتم ولي مطمئنا هر کسي دوست دارد در جايگاه بالاتري باشد. کارم را خيلي دوست دارم ولي اگر ورق برگردد و به دست من باشد سنگتراشي را انتخاب نمي کنم.
به دليل مشکلات اقتصادي
اين شغل جايگاه خاصي براي سنگتراشان تعريف نشده و به دليل وجود مشکلات اقتصادي به صرفه نيست. از طرفي ديگر همکاران ما در اکثريت شهرها، در يک راسته اند ولي متاسفانه در شهر آمل هر کدام پراکنده و از طرف ديگر اگر بخواهي داخل شهر هم کار کني به خاطر گرد و خاک اذيت مي شوي.
در مواقع خاص
ساختن سنگ قبر براي قاتلين و کسانيکه خودکشي کردند هم جزو وظايف ماست و از نظر من مشکلي ندارد چرا که ما نمي توانيم کسي را قضاوت و بر حسب درجه و اعتبارش عذاب و عقوبت کنيم.
پيشنهاد را نپذيرفتم
پيشنهاد افرادي را که در زمان حيات خود به ما مراجعه کردند که براي شان سنگ قبر درست کنيم نپذيرفتم نظرم اين است که شخص زنده بايد زندگي کند.
با مردم راه مي آيم
بعضي افراد از نظر اقتصادي داراي وضعيت خوبي نيستند لذا سعي مي کنم پولي دريافت نکنم. اعتقاد دارم خداوند جاي ديگري براي من جبران مي کند.
مردم هنر ما را درک نمي کنند
به خاطر تبحر و علاقه خودم عاشق کارم هستم ولي دلسرديش متوجه نشدن مردم از هنر ما مي باشد چرا که کسي از هنر سر در نمي آورد و آن را درک نمي کند. کاش مردم درک مي کردند قدر کاري را که مي کنيم بدانند و متاسفانه کسي نمي تواند آن را بفهمد.
مرگ
مي خندد و مي گويد هر چه ديرتر بهتر ولي از شوخي گذشته هر لحظه مرگ را حس مي کنم و بخاطر موقعيت محل کارم که در مجاورت آرامگاه امامزاده عبدا… قرار دارد هر روز آن را مي بينم. از مرگ نمي ترسم ولي دوست دارم وجودم براي آنهايي که به من نياز دارند مفيد باشد و آنقدر از خدا عمر بگيرم.
جا گذاشتن سخت است
جا گذاشتن خانواده و تعلقات کاري سختي است چون به هر کدامشان دلبستگي دارم و از نظر من وابستگي خوب نيست.
به شغلم علاقه دارم
عشق خوب نيست ولي دوستي پايدار است و باقي مي ماند. من هم به کارم علاقمندم و کار را براي رفاه بيشتر خانواده انجام مي دهم.
دوست داشتم براي خودم سنگ قبر بسازم
يک زماني به فکر افتادم که با دست خودم يک سنگ قبر زيبا بسازم تا هنرم ماندگار بماند.
قشنگ ترين شعر
بهترين شعري که در ذهنم ماندگار شد و خيلي هم دوستش دارم اين مضمون است: دنيا همه هيچ و کار دنيا همه هيچ اي هيچ براي هيچ در هيچ مپيچ
بهترين سنگ قبر
اگر به من باشد سنگ قبر هر چه ساده تر بهتر است. يک عکس بزرگ 40 در 60 توي کادر و اسم متوفي هم پايين به انضمام فرزند فلان و تولد و وفات و نوشته هايش هم ساده و فقط با خط نستعليق باشد.
کوچکترين و مسن ترين افرادي که برايشان سنگ تراشيده ام
دقيقا يادم نيست ولي فکر کنم کوچک ترينشان دختربچه يک روزه بود که به خواسته خانواده اش سنگ قبر 40 در 60 متري برايش ساختم و پيرترينش هم پير مرد 91 ساله بود.
استاندارد سنگ قبر
استاندارد يک سنگ قبر 80/1 در 60 مي‌باشد.
چانه زدن بر سر قيمت
مشتري هايي داريم که پس از سفارش دادن سنگ قبر هنگام تسويه حساب چگ و جانه مي زنند و اين در معامله ها طبيعي است.
امضاي پاي سنگ
تمام افتخارم در اين کار به اين است که پس از پايان کار پاي سنگ قبر امضاي من و شماره ام باشد.
شعرهاي حماسي
اکثريت مردم شعرهاي حماسي را بيشتر مي پسندند و کمتر از اشعار حافظ و سعدي استفاده مي کنند. گاها خانواده هاي متوفيان شعرها را خودشان انتخاب مي کنند در غير اين صورت دفتر شعري داريم که خيلي به کار ما مي آيد.
مستاجرم
ابتداي به امر به خاطر نعمت بزرگ سلامتي که با هيچ چيز هم قابل مقايسه نيست روزي هزار بار خدا را شکر مي کنم. متاسفانه شرايط بازار در حال حاضر کمي وخيم است و درآمدم تو اين وضعيت تورم با دخل و خرجم جور در نمي آيد. گذشته ها سودي که از يک سنگ مي گرفتيم به نسبت کار 50 درصد بوده است ولي در حال حاضر با توجه به کاري که انجام مي دهيم پول مي دهيم و جنس را نقدي مي خريم و کارهايي که رويش انجام مي دهيم 30 تا 40 درصد سود مي کنيم.
ابزار کار
دستگاه فرز انگشتي و گاهي وقتها هم چکش و قلم.
سفارش سنگ
معمولا سنگ قبرها را سفارش مي دهيم و بيشتر از تهران براي ما مي آورند و بعضي وقتها هم خودمان به شهر مورد نظر براي انتخاب نوع سنگ مي رويم.
در طول سال
در اين مورد به خصوص نمي شود اظهار نظر کرد چرا که گاهي مي شود که پنج تا شش تا سنگ مي خريم و بعضي اوقات هم يک نيسان خريد مي کنيم و اين بستگي به سفارشات ما دارد.
سنگ قبر شهيد
براي سه شهيد سنگ قبر درست کردم که آرامش خاصي هنگام درست کردنش به من دست داد.
سنگ قبر انگار واجب شد
در گذشته ها سنگ قبر مختص کساني بود که دست شان به دهان شان مي رسيد و در واقع تزئيني بود. بعضي از خانواده ها براي دلخوشي و ساکتي خودشان سنگ قبر سفارش مي دهند و به نظر من تنها چيزي که از يک انسان مي ماند عکس و خاطره هاي شان است. بعضي ها هم ندارند و به خاطر حرف مردم مجبورند اين کار را انجام دهند و در واقع بيشتر چشم رو هم چشمي شده است.
سنگ قبر براي نزديکان
ساختن سنگ قبر براي نزديکان بسيار سخت و دردناک است که اين اتفاق براي من هم افتاده بدين صورت که براي دختر عمو و شوهر و دو فرزندشان که در اثر تصادف از دنيا رفتند سنگ قبر ساختم ولي مي خواهم بگويم اين کار خيلي سخت است ولي از آنجائيکه ما هم انسانيم و به جز گوشت و پوست و … داراي عاطفه هستيم، سر ساخت سنگ قبر بچه سه ساله دختر عمويم ناغافل گريه ام گرفت و براي ساعتي کار را رها کردم.
پولم برکت دارد
اگر از بعد معنوي بخواهي به آن نگاه کني داراي برکات زيادي است ولي ذره اي کج بروي نه کل برکتش مي رود.
وسواس و بد پسند بودن مشتري‌ها
30 درصد از مشتريان ما وسواس زيادي در انتخاب نوع سنگ دارند و از طرفي 50 درصد از آنها نيز اختيار را به عهده ما مي گذارند و 20 درصد نيز بي تفاوتند و وسواس بيشتر از سوي خانواده هاي سرمايه دار مي باشد.
چشم و هم چشمي
تقريبا مي شود گفت ساخت سنگ قبر در حال حاضر يک نوع چشم و هم چشمي شده و بعضي از خانواده ها براي عقب نيفتادن از ديگران اين کار را انجام مي دهند.
شغلم خوب است
شغلم خوب است و حساس ولي نمي توانم به کسي پيشنهاد بدهم. من حالا اگر موقعيت بهتري داشتم وارد اين کار نمي شدم.
خانواده ام راضي اند
سال 89 به خواستگاري همسرم رفتم و در همان روز در مورد شغلم با آنها صحبت کردم که شکر خدا قبول کرد و تا امروز هم از من و کارم راضي اند. دو فرزند دو قلوي پسر و دختر هم حاصل زندگي من مي باشد.
دو دوتا چهار تا
حساب دو دوتا چهار تاي زندگيست و اينکه دنيا چقدر بي ارزش است و به کسي وفا نمي کند و اين همه دويدن و جنگيدن بر سر چيست چرا قدر ريکديگر را نمي دانند. اري اينها افکاري است که آخر شب به ذهنم مي رسد و با خودش همراهم مي کند.
آينده
شايد روزي اگر وضع مالي ام خوب شود از روي علاقه سنگ هايي را تهيه و روي آنها متني را بنويسم و اين شغل را کنار بگذارم.
مغازه ام استيجاري است
مغازه ام 5 در 5 متر است و ماهي 400 هزار تومان اجاره اش مي باشد و خدا وکيلي هشت مان گرو نه مان است و گاهي وقتها با خودم فکر مي کنم از کجا مي رسد.
