علت مرگ ماهيان کفال، ورود آلاينده هاي شيميايي از طريق فاضلابهاي صنعتي، کشاورزي و خانگي مي باشد
روزهاي گذشته شاهد قرباني شدن تعداد زيادي از ماهيان بوديم که بيشترين تلفات در سواحل درياي محمودآباد مشاهده شده و اين امر نگراني علاقمندان به محيط زيست و مردم را به همراه داشته است. پس از بررسي هاي کارشناسان زيست محيطي مشخص شده عامل اصلي مرگ و مير اين ماهي ها را ورود آلاينده هاي شيميايي دانست.
همچنين با توجه به عوارضي که طي چند سال اخير در ماهيان صيد شده از درياي خزر خصوصا ماهيان کفال مشاهده شده و نيز گزارشاتي از بروز تلفات اين ماهيان در دريا نگرانيهاي بسياري در بين جامعه صيادي و مردم ايجاد کرده است که عمق اين ماجرا را ميتوان از زبان محليها و خزرنشينان درک کرد که ديگر کمتر مشتري ماهيهاي دريا هستند. بر همين اساس و با توجه به رسالت مهم صبح آمل در خصوص پيگيري مشکلات مردمي دکتر مريم قياسي رييس بخش بهداشت و بيماري هاي آبزيان پژوهشکده اکولوژي درياي خزر درگفتگويي اختصاصي گفت:
رييس بخش بهداشت و بيماري هاي آبزيان پژوهشکده اکولوژي درياي خزر مرگ و مير ماهيان کفال و کاهش قابل توجه ذخاير اين ماهيان درياي خزر را به ورود آلاينده هاي شيميايي که از طريق فاضلابهاي صنعتي، کشاورزي و خانگي به درياي خزر وارد مي شوند نسبت داد.
دکتر مريم قياسي خاطر نشان کرد: اين آلاينده ها خصوصا آلاينده هاي نفتي که ناشي از نشت نفت از طريق آب شستشو مخازن نفتکشها به دريا هستند سبب مسموميت حاد و در نهايت مرگ و مير ماهيان درياي خزر مي شوند. از سوي ديگر ترکيبات شيميايي متنوع موجود در فاضلابهاي صنعتي، کشاورزي و خانگي نه تنها خود مي توانند سلامت آبزيان درياي خزر را به خطر اندازند بلکه با تغييراتي که در ترکيبات فيزکوشيميايي آب دريا ايجاد مي نمايند؛ مي توانند زمينه را براي بروز بلوم جلبکي و آلودگي آب دريا با ترکيبات سمي جلبکها فراهم نموده و به اين ترتيب خود زمينه ساز تلفات در ماهيان شوند.
وي اذعان نمود: با آغاز مطالعه بر روي علل تلفات کفال ماهيان درياي خزر در پژوهشکده اکولوژي درياي خزر که از سال 1385 تاکنون در دست انجام است وجود يک عامل بيماريزاي ويروسي که سبب تلفات ماهيان کفال مي شود به اثبات رسيده است. ليکن شرايط نامناسب محيطي ناشي از آلاينده ها که موجب کاهش مقاومت ماهيان مي شود از مهمترين عواملي است که زمينه بروز اين بيماري عفوني ويروسي را فراهم نموده است. به عبارت ديگر مجموعه اي از عوامل نامسعد کننده محيط زندگي آبزيان و عوامل عفوني موجب بروز تلفات ماهيان کفال شده اند.
رييس بخش بهداشت و بيماري هاي آبزيان پژوهشکده اکولوژي درياي خزر افزود: مهمترين منبع ورودي آلاينده ها به درياي خزر رودخانه هاي منتهي به اين دريا است و هرساله حجم بالايي از فاضلابهاي صنعتي، کشاورزي و خانگي با کمترين نظارتي به دريا ريخته مي شوند.
دکتر قياسي با بيان اينکه در حال حاضر مشکل در ماهيان کفال درياي خزر وجود دارد افزود: در درياي خزر دو گونه ماهي کفال شامل کفال پوزه باريک و کفال طلايي وجود دارد و عمده مشکلاتي که در خصوص کفال از سوي مردم و جامعه صيادي مطرح مي شود مربوط به کفال پوزه باريک است و عمده عوارضي که در اين ماهيان مشاهده مي شود لاغري مفرط، اتساع محوطه شکمي، شناي غير طبيعي و بي حالي است و اين ماهيان به محض صيد شدن مي ميرند.
وي خاطرنشان کرد: ماهيان مرده اي که بعضا توسط مردم و يا صيادان محلي در سواحل مشاهده شده معمولا بعد از طوفاني شدن دريا و تلاطم آب به ساحل آورده مي شوند.
رييس بخش بهداشت و بيماري هاي آبزيان پژوهشکده اکولوژي درياي خزر، تصريح کرد: تغييرات اقليمي و گرم شدن هوا بر کل اکوسيستمهاي آب و خاک موثر بوده و عوارض خود را بر حيات و سلامت همه موجودات در محيطهاي خشکي و آبي دارد و درياي خزر از اين حيث مستثني نيست.
دکتر قياسي به نحوه شناسايي ماهيان بيمار اشاره کرد و گفت: قبل از هر چيزي توصيه مي شود مردم از مراکزي ماهي تهيه کنند که مجوز دامپزشکي داشته باشند و از خريد ماهي کفال از ماهي فروشان دوره گرد به شدت اجتناب کنند. ضمنا در زمان خريد ماهي به مواردي چون براق بودن چشم، قوام و سفتي گوشت، عدم وجود هرگونه ضايعه در سطح بدن ماهي مانند زخم، خونريزي و ريختگي پولک ماهي توجه شود.
وي به علايم ظاهري ماهيان بيمار اشاره کرد و گفت: معمولا ماهيان کفال بيمار بسيار لاغر بوده داراي شکمي متورم هستند، گوشت آنها از قوام خوبي برخوردار نبوده و بدن آنها به شدت دچار پولک ريزي است.
رييس بخش بهداشت و بيماري هاي آبزيان پژوهشکده اکولوژي درياي خزر با بيان اينکه به خاطر عدم دسترسي درياي خزر به آبهاي آزاد توجه بيشتري به شرايط زيست محيطي اين دريا بايد گردد ادامه داد درياي خزر سيستم خود پالايي دارد ليکن با توجه به عدم ارتباط اين بزرگترين درياچه جهان به آبهاي آزاد افزايش شديد آلاينده ها ميتواند اين توان خود پالايي تحت تاثير قرار دهد. بنابراين يکي از مهم ترين مسايل که بايد به آن توجه کنيم رودخانه هايي است که به درياي خزر مي ريزند. لذا احيا رودخانه هاي حوزه آبريز خزر، توجه به شرايط اکولوژيکي و قدرت خود پالايي رودخانه ها و نيز نظارت ارگانهاي ذيربط موجب به حداقل رساندن آلودگيها و ترکيبات آلاينده اي است که از اين طريق وارد دريا مي شوند.
دکتر قياسي به کاهش ذخاير ماهيان کفال اشاره کرد و گفت: هر اتفاقي براي ذخيره هاي جانوري و گياهي درياي خزر اتفاق بيفتد اثرات جبران ناپذيري روي زنجيره غذايي و اکوسيستم درياي خزر مي گذارد و اين ميراثي نيست که ما براي آيندگان خود باقي بگذاريم.
