دکتر طناز صادقی
با شروع فصل درس و مدرسه دانش‌آموزان ممکن است به برخی از انواع شایع بیماریهای مدرسه مبتلا شوند.
هر یک از این بیماری‌ها با علائم و عوارض خاص خود، می‌تواند دانش‌آموز را برای مدتی از یادگیری و آموزش محروم کند و علاوه برآن، درصورتی که بیماری به موقع شناسایی و درمان نشود می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری نیز به‌دنبال داشته باشد. به همین منظور آموزش بهداشت فردی به دانش‌آموزان و آشنایی آنها با انواع بیماریهای شایع که با شروع بازگشایی مدارس شیوع و سرایت پیدا می‌کنند ضروری است. مربیان بهداشت مدارس با همکاری والدین در آموزش بهداشت فردی به دانش‌آموزان و چگونگی برخورد با هریک از انواع بیماری‌ها نقش بسیار مهم برعهده دارند.
عفونت‌های دستگاه گوارش از بیماریهای شایعی است که احتمال ابتلای دانش‌آموزان در مدارس به آن زیاد است. بیماریهای گوارشی ویروسی تب، استفراغ و اسهال را به‌دنبال خواهد داشت. اگر دانش‌آموزی به این بیماری مبتلا شده باشد در اثر تماس با دانش‌آموزان دیگر این بیماری را منتقل می‌کند. با ضدعفونی کردن میز و نیمکت مدارس می‌توان از انتقال بیماریهای گوارشی در بین دانش‌آموزان پیشگیری کرد. کارشناسان بهداشتی معتقد هستند که محلول‌های پاک‌کننده حاوی الکل و تمیز کردن میز و نیمکت‌ها با آنها به این منظور مناسب است.
بیماریهای انگلی روده نیز از جمله بیماریهای شایع میان دانش‌آموزان و کودکانی است که در مهدکودک‌ها نگهداری می‌شوند یا به مدرسه می‌روند. این بیماری‌ها معمولا به دو شکل شایع ابتلا به کرمک (اکسیور) و آسکاریس دیده می‌شوند. کرم ریز یا کرمک، انگلی است به طول یک سانتی‌متر که در مدفوع دیده میشود. این نوع انگل در کودکان زیر 5 سال وجود دارد و به ندرت در کودکان زیر 1 سال هم تشخیص داده میشود. کرمک از طریق دست یا ماده غذایی آلوده و به ندرت از طریق آلودگی هوا و گرد و غبار وارد بدن میشود. تخم انگل با وارد شدن به روده بزرگ به کرم تبدیل میشود و در نهایت در اطراف مقعد تخم‌گذاری می‌کند. وجود این تخم‌ها و خود کرم‌ها باعث بروز خارش در این ناحیه میشود که در شب بیشتر است و گاهی در دخترها حتی می‌تواند عامل شب‌ادراری باشد و حتی ممکن است گاهی با درد شکم و علائم آپاندیسیت مثل شکم درد و تهوع همراه شود.
بهترين راه پيشگيري و حفاظت در برابر كرمك رعايت بهداشت فردي است ؛ زيرا اگر دارو هم به افراد بدهيم ، در صورت عدم رعايت بهداشت فردي مجدداً آلوده خواهند شد كرمهاي نخي فقط مدت 6 هفته زندگي مي كند. بنابراین با رعايت كامل دستورات بهداشتي و پاكيزگي حتي بدون درمان اغلب كرمها در عرض چند هفته از بين خواهند رفت.
اسکاریس کرم سفید بلندی است که در کودکان زیر 10 سال شایع است و به‌ویژه در مناطقی دیده میشود که هوای معتدلی دارند و نزدیک سواحل دریا هستند. همانند کرمک، اسکاریس هم از طریق مصرف مواد غذایی یا دست آلوده به تخم انگل، وارد بدن میشود. تخم انگل به لارو تبدیل میشود و در روده به کرم بالغ تبدیل خواهد شد. کرم آسکاریس در هر 24 ساعت بیش از 200 تخم می‌گذارد که با مدفوع دفع میشود و چرخه معیوبی را ایجاد می‌کند.
اگر میزان انگل در بدن بالا باشد با دل‌درد و نفخ همراه است و گاهی هم با سرفه و خس‌خس سینه. در نهایت، حتی ممکن است انسداد مجاری صفراوی و انسداد روده هم دیده شود.
توصیه‌های پیشگیرانه
شستن مرتب دست‌ها به‌ویژه بعد از اجابت مزاج و دستشویی رفتن
شستن کامل میوه و سبزیجات با ضدعفونی‌کننده‌های مخصوص
شستن مرتب ملحفه‌ها، روتختی‌ها و اسباب‌بازی‌ها
کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها به‌خصوص در سنین پایین
